پیشگیری از آسیب جنسی و سوء استفاده­ ی جنسی از راه­های گوناگون می­ تواند صورت پذیرد. یکی از این مهم­ترین راه­ها مقاوم­ ساختن کودک است. در این مقاله به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

بسیاری از مطالعات پیرامون راه­ های پیشگیری از سوء رفتارها و آزارهای جنسی صورت گرفته است و راه ­های گوناگونی پیشنهاد شده است. در جهت تربیت کودکانی سرسخت و مقاوم می­ توان کارهایی صورت داد که عبارتند از:

توجه به ویژگی­ های شخصیتی (تقویت عزت نفس و خودآگاهی)

توجه به مسائل شخصی و ویژگی­های شخصیتی کودک یکی از مهم­ترین راه ­ها و از ابتدایی ­ترین راهکارهای پیشگیری از آزار جنسی کودکان در خانواده است. پژوهش­های متعددی در زمینه­ی راه ­های کاهش کودک ­آزاری ارتباط منفی خودآگاهی و عزت نفس در کودکان را نشان می ­دهد بدین معنی که با افزایش خودآگاهی و عزت نفس در کودکان میزان مورد سوء استفاده قرار گرفتن آن­ها کاهش می­ یابد و بالعکس کودکانی که خود آگاهی کمتری داشته و عزت نفس پایینی دارند بیشتر در معرض سوءاستفاده­ی جنسی قرار دارند.

خودآگاهی سبب می‌شود فرد قدرتمند و قوی باشد و کودک قدرتمند که ذهنی باز و روشن دارد می­ تواند از خود در برابر سوءاستفاده به طرز مناسب و صحیحی دفاع کند؛ لذا والدین باید در جهت افزایش خودآگاهی کودکان گام بردارند. بیشترین آموزش به کودکان زمانی صورت می­ گیرد که کمترین توجه پدر و مادرها به آن معطوف است برای مثال پیام ­های بدون کلامی که در اعمال و رفتار بزرگترها وجود دارد بسیار دقیق­ تر از مواردی است که والدین به صورت هدفمند به کودکان خویش آموزش می ­دهند.

والدین به عنوان الگوی کودکان

مادر و پدرها به عنوان الگوی کودکان باید نسبت به رفتارهای خود دقیق و حساس باشند. مثلاً وقتی از کودک خود می­ خواهیم در صورت دیدن چراغ قرمز راهنما بایستد خود نیز باید به انجام این کار ملزم باشد. زمانی تربیت در کودک درست نهادینه خواهد شد که والدین خود رفتارهای درست و متناسب داشته باشند.

احترام به مرز کودکان

والدین عزیز باید توجه داشته باشند که پیشگیری فراتر از یک برنامه­ی آموزشی است بدین معنی که در پیشگیری استقلال کودک مورد احترام است، به مرزها و احساسات او توجه می­ شود و به وی خط مشی و راهنمایی ارائه می ­گردد.

ایجاد محیط صمیمانه، امن و توأم با اعتماد در خانواده

آزارگران از ممنوع بودن صحبت در مورد مسائل جنسی در خانواده­ها بهره­ی زیادی می­برند بدین صورت که در صورتی که کودکی درباره­ی این مسائل نتواند با اعضای خانواده­ی خود صحبت کند می­تواند در جهت رفع کنجکاوی خود مورد سوءاستفاده­ی این افراد قرار گیرد یا در صورتی که مورد آزار قرار گرفت به خانواده­ی خود نتواند این مسائل را بازگو نماید.

افزایش اعتماد به نفس و حرمت خود در کودکان

رفتار پیشگیرانه از طریق برقراری ارتباط سرشار از اعتماد و اطمینان و محبت با کودک میسر م ی­شود. باید به کودک این پیام را با حرف و در رفتار متذکر شد که او دوست­داشتنی است و همان­ گونه که هست عزیز است البته این­ گونه نیست که تمام رفتارهای کودک مورد تایید است.

عدم وجود راز با غریبه ها

کودکان باید آموزش ببینند که با غریبه­ها رازی نداشته باشند و اگر رازی ناخوشایند داشتند با نزدیکان خود بتوانند این مسئله را مطرح نمایند زیرا بسیاری مواقع آزارگران جنسی به صورت راز کودکان را تحت فشار روحی شدیدی قرار می‌دهند و به کامیابی ادامه می­ دهند. در صورتی که والدین از قبل برای کودکان این موضوع را روشن ساخته باشند، میزان خطرپذیری کودکان کاهش می­ یابد.

آموزش حرمت نفس و حریم خصوصی

کودکان از همان سال­ های ابتدای کودکی باید نسبت به بدن خود احساس خوبی داشته باشند، بدن خود را دوست داشته باشند و نسبت به نقاط خصوصی بدن خود حساس باشند و بتوانند تشخیص دهند حریم اجتماعی آن­ها چیست و دیگران تا چه حد می ­توانند به آن­ها نزدیک شوند.

آموزش نه گفتن

والدینی که از ابتدا سعی در مطیع تربیت نمودن کودکان خود دارند – به خصوص این موضوع در دختر بچه‌ها بسیار شایع­تر است – باید در نظر داشته باشند کودکانی که به بزرگسالان خود نه نمی ­گویند در معرض تهدید از سمت کودک آزارها قرار دارند و با آموزش نه گفتن به کودک می ­توان از این خطر احتمالی جلوگیری نمود.

در کل با توجه به آن­چه بیان شد والدین عزیز برای تربیت کودک سرسخت و قوی بهتر است به موارد تربیتی زیر دقت داشته باشند:

• عزت نفس و خودآگاهی را در کودکان خود از همان ابتدای کودکی تقویت کنید.
• خود به عنوان الگویی برای کودک مراقب اعمال خود باشید.
• به احساسات و مرزهای کودک احترام بگذارید تا کودک احترام به خود را فراگیرد.
• ایجاد محیط صمیمانه، امن و توأم با اعتماد در خانواده فراموش نکنید.
• اعتماد به نفس را در کودک خود بالا ببرید
• با کودک خود مطرح کنید که اگر با غریبه­ها رازی ناخوشایند داشت به شما اطلاع دهد و از این موضوع نگرانی نداشته باشد.
• آموزش حریم خصوصی و حرمت نفس را از همان کودکی با فرزند خود تمرین نمایید.
• نه گفتن را به کودک خود بیاموزید.