برنامه ریزی برای کودکان

دست یافتن به توانایی برنامه ریزی برای کودکان برای امور روزانه و درسی نشان دهنده رسیدن به مرحله ای از رشد است که برای والدین بسیار خوشایند است. این توانایی مانند دیگر مهارت ها نیاز به آموزش دارد که جزییات آن را در یادداشت زیر می خوانیم.

آموزش مسئولیت برجسته ترین هدیه ای ایست که می توانیم به فرزندانمان ارزانی داریم. داشتن مسولیت در امور تحصیلی و شخصی می تواند آنان را قادر  سازد که از خویشتن مراقبت کنند و در آینده به عنوان بزرگسالانی مسوول وظایف خود را به عهده بگیرند. بسیاری از افراد با وجود داشتن استعداد و فعالیت و پشتکار زیاد باز هم طعم موفقیت را نمی چشند و اگر به نوع زندگی روزمره آنها دقت کنیم می بینیم که ضعف آنها در برنامه ریزی و زمان بندی است. در مورد ایجاد و تقویت این توانمندی در دانش آموزان؛ والدین، معلمان و مشاورین می توانند تاثیر گذار باشند و آموزش های لازم را ارایه دهند. با حضور کودک در مدرسه نیاز به برنامه دقیق بیشتر حس می شود. برنامه ریزی و زمانبندی می تواند با راهنمایی معلم یا مشاور مدرسه انجام شود تا دانش آموز بهتر به امور خود رسیدگی کند. فعالیت های  روزانه یک دانش آموز در موارد زیر خلاصه می شود:

خواب، نظافت و رسیدگی به وسایل شخصی، صرف غذا، امور اجتماعی و تفریح، تماشای تلویزیون، بازی ویدئویی و غیره، ورزش،رفت و آمد به مدرسه، حضور در کلاس،مطالعه و انجام تکالیف.

می توان این امور را برای دانش آموزان برنامه ریزی و زمان بندی کرد و بسیار خوشایند است اگر بتوانیم به گونه ای کودک را راهنمایی کنیم که خود از عهده برنامه ریزی و اجرای آن بر آید. والدین در ایجاد این توانایی و نظارت بر اجرای آن می توانند موثر باشند.

اولین نکته ای که باید والدین در نظر داشته باشند این است که خود در امورشان برنامه ریزی داشته باشند. در خانه ای که ساعات غذا خوردن و خوابیدن منظم نیست به سختی می توان کودکانی منظم تربیت کرد. برای کمک به کودکان والدین می توانند نکات زیر را در نظر داشته باشند:

• مفهوم زمان را برای کودکان توضیح دهید: دقایق، ساعات روز، روزهای ماه از جمله موضوعاتی هستند که ممکن است برای بزرگسالان بدیهی به نظر برسد ولی کودکان حتی اگر این مفاهیم را آموزش دیده باشند تجربه کمی از گذشت زمان و فرصت ها دارند و نیاز است درک واضحی از زمان به دست بیاورند.
• ساعت غذا و خواب کودک را مشخص کنید : براساس ساعاتی که کودک در مدرسه میگذارند و حجم دروس و تکالیف ساعات مشخصی از شبانه روز را برای غذا خوردن و خوابیدن کودک تعیین کنید و به آن پایبند باشید. به این ترتیب کودک به نظم عادت می کند و در کنار آن می تواند زمانبندی مناسبی برای باقی امور خود در نظر بگیرد.
• ساعاتی را به امور خود اختصاص دهید: بعد از کمک به فرزندان برای برنامه ریزی ساعاتی از روز رو فقط به امور خود اختصاص دهید. به این ترتیب کودکان متوجه می شوند که ماهیتی مستقل از والدین دارند و باید خود از عهده کنترل زمانبندی امور خود برآیند.
• قوانین منصفانه وضع کنید: ساعات و قوانینی که برای خواب، غذا، امور درسی و بازی کودک در نظر می گیرید باید بر اساس توانایی و سن کودک تعیین شده باشد. قوانینی که باعث فشار به آنها شود یا به گونه ای باشد که از عهده آن برنیایند باعث پایین آمدن عزت نفس کودکان می شود.
• باید و نبایدها را توضیح دهید: تنها به فکر اجرای قوانین بودن می تواند مخرب باشد. اگر امر و نهی از طرف والدین صورت می گیرد حتما باید با ملایمت و توضیح همراه باشد و بهتر است والدین تا زمانی که مطمین نشده اند که کودک متوجه چرایی باید و نباید ها شده است آنرا برای کودک توضیح دهند.
• صبور باشید: شاید نیاز باشد که مساله ای را چندین بار برای فرزندتان توضیح دهید یا اینکه ضعف هایی در برنامه ریزی و اجرای آن ببیند و نیاز است که صبوری کرده و در هر موقعیتی جوابگوی سوالات کودک باشید.
• از تجربیات کودک استفاده کنید: برای بنا نهادن یک خصوصیت در کودکان می توانیم از تجربه های خودشان استفاده نماییم و نتیجه های مثبت ناشی از رفتارهای مناسبشان را به آنان نشان دهیم. تجربه های موفقیت آمیزی که کودک در برنامه ریزی خود به آنها دست یافته را پررنگ کنید و برای آنها پاداش در نظر بگیرید.
• به وعده پاداش به موقع عمل کنید: کودکان تا زمانی که به پاداشی که سایرین قولش را به آنان داده اند نرسند به خشنودی درونی و شخصی دست نمی یابند و بد قولی باعث سرخوردگی شان می شود.
• انعطاف پذیر باشید: اگر کودک در اجرای برنامه ریزی دچار اشکال و تخلف شد تا جایی که باعث اختلال در کل برنامه ریزی نشود انعطاف پذیر باشید و فقط خطاها تذکر دهید و از تنبیه خودداری نمایید.
• راهنمای فرزندانتان باشید: انتقال زمان از کاری به کار دیگر برای کودک دشوار است و در اجرای برنامه به راهنمایی شما نیاز دارد.
• به صحبت های فرزندتان توجه کنید: اجازه صحبت و اضهار نظر به کودکان را در هر حالت و موقعیتی بدهید. انتقادات و شکایات او را بشنوید و آنها را بررسی نمایید.

توانایی برنامه ریزی در کودکان مساله ی پر اهمیتی است که باعث پیشرفت در امور می شود و با آموزش این مهم می توان باعث ایجاد حس مسولیت و بالابردن توانایی مدیریت زمان در آنها شد.