تشخیص و برخورد مناسب با تنش هیجانی کودکان

تنش هیجانی به مانند بزرگسالان در کودکان نیز وجود دارد. هيجان نقش مهمي در جنبه هاي مختلف زندگي نظير سازگاري با تغييرات زندگي و رويدادهاي تنيدگي زا ايفا مي كند. اصولاً، هيجان را مي توان واكنش هاي زيست شناختي به موقعيت هايي دانست كه آن را يك فرصت مهم يا چالش برانگيز ارزيابي مي كنيم و اين واكنش هاي زيستي با پاسخي كه به آن رويدادهاي محيطي مي دهيم، همراه مي شوند. هر چند هيجان ها مبناي زيستي دارند، اما افراد قادرند بر شيوه هايي كه اين هيجان ها را ابراز مي كنند، اثر بگذارند .اين توانايي كه نظم جويي هيجانی ناميده مي شود، فرايندهاي دروني و بروني است كه مسئوليت كنترل، ارزيابي و تغيير واكنش هاي عاطفي فرد را در مسير تحقق يافتن اهداف بر عهده دارد. بنابراين نظم جويي هيجان، يك اصل اساسي در شروع، ارزيابي و سازماندهي رفتار سازگارانه و همچنين جلوگيري از هيجان هاي منفي و رفتارهاي ناسازگارانه محسوب مي شود (مشهدی و همکاران، 1390).

درست به همان شکل که بسیاری از بزرگترها گاه احساس تنش دارند و هر کدام به طریقی خود را رها می کنند کودکان نیز گاهی اوقات احساس تنش می کنند و بنابراین باید راهی برای نجات از آن پیدا کنند. مکیدن انگشت، کشیدن موی سر، نوازش کردن پتو و رفتارهایی از این قبیل عادت بد به شمار نمی آیند، بلکه کودک با این رفتار تنش های خود را بیرون می ریزد.

به اعتقاد بسیاری از والدین در روزگار گذشته، مکیدن انگشت، نوازش کردن پتو و ضربه زدن با سر عادات بسیار بدی بودند که باید به حساب فقدان احساس امنیت عاطفی کودک گذاشته می شدند. به اعتقاد بسیاری از آنها کودک سالم اینگونه رفتار نمی کند و به عبارت دیگر دست از عادات خود بر می دارد، و یا بهتر بگوییم اصولا گرفتار چنین مشکلاتی نمی شود. کودکی که خوب تطبیق یافته است این گونه رفتار نمی کند.

جدولی تنظیم شده که زمان بروز تنش ها در آن ذکر شده است و با مطالعه این جدول این نتیجه به دست می آید که بعضی رفتارها گاه از بین می روند و گاه مجددا ظاهر می شوند بعضی رفتارها هم وقتی از بین میروند دیگر باز نمی گردند.

علام تنش هیجانی در سنین مختلف

2 سالگی

کاهش مکیدن انگشت در طول روز ، واکنش نشان دادن نسبت به گرسنگی ،ناکامی خستگی
بازی کردن احتمالی با مدفوع
تکان خوردن ، تکان دادن سر
تقاضاهای متعدد قبل از خواب
کاهش آزاد کردن تنش
اگر به تنهایی در اتاق بماند همه اشیاء درون کشو قفسه ها را بیرون می کشد.

2.5 سالگی

کاهش مکیدن انگشت در طول روز
تکان خوردن و تکان دادن سر
استمناء
بروز لکنت زبان در بعضی بچه ها و به ویژه انهایی که تند حرف می زنند.
پاره کردن کاغذ دیواری ،کندن وسوراخ کردن گچ های روی دیوار
به هم ریختن کامل اتاق بازی، به هم ریختن اشیاء از ریز تا درشت
حملات ناگهانی و پرخاشگرانه ، مثلا بی مقدمه زدن به یک غریبه
بدخلقی کردن

3 سالگی

مکیدن انگشت در شب و گاه در روز که اغلب با در دهان گذاشتن اشیاء خارجی همراه است.
ازاد کردن تنش کمتر
امکان دور افتادن و گردش در ساختمان در شب
سه سال و نیم
افزایش آزاد کردن تنش
مکیدن انگشت شست در شب
تف کردن
صحبت با لکنت زبان
ناله کردن و غر زدن زیاد

4 سال

احتمال مکیدن انگشت به هنگام خواب
رفتارهای حرکتی بی حساب: فرار کردن، لگد زدن، تف کردن
رفتارهای کلامی بی حساب : ناسزا گفتن ، زدن حرف های بی ادبانه ، پز دادن
کابوس و ترس
نیاز به ادرار کردن به هنگام هیجان

5 سال

تنش نه چندان زیاد
انگشت در سوراخ بینی کردن ، جویدن ناخن ها
مکیدن انگشت قبل از خواب یا در زمان خسته شدن، پلک زدن ، لرزش دست ها
صاف کردن گلو به خصوص در ساعات آخر روز و بیش از همه در زمان شام

5.5 سال

تعداد و شدت تخلیه تنش افزایش می یابد.
کودک انواعی از نشانه های تنش را بروز می دهد
دست کردن در بینی ،جویدن بیشتر ناخن ها ، صاف کردن گلو، جویدن لب ها

بسیاری ازین رفتارها که ناشی از بروز مشکلات هیجانی مانند اضطراب در کودک است، بوسیله آگاهی و رعایت نکاتی ویژه توسط والدین امکان کاهش دارند. عموما کودکانی که رفتارهای بیانگر تنش هیجانی دارند از موضوع یا موضوعاتی رنج می برند، دچار اضطراب اند و یا به هر نحوی از لحاظ هیجانی و احساسی تحت فشار قرار دارند. از همین رو با توجه به اهمیت نقش والدین که گاهی نیز عامل اصلی مشکلات هیجانی کودکان هستند به بررسی نکاتی می پردازیم که بایستی والدین رعایت کنند.

نکات کلیدی وکاربردی

نشانه های تنش در کودکان راهی برای رفع تنش در انها است. برای مقابله با این تنش ها و عادات والدین می توانند به فرزندشان کمک کنند تا راه هایی را بیابند تا با این تنش ها کنار آیند. در نود درصد موراد کودک به شیوه خود می تواند راهی برای رهایی از این شرایط بیابد. پس والدین نیازی نیست تا کودک را از این عادت بیرون برند، بلکه هر چه کمتر سر بسر آنها گذاشته بود و هرچه کمتر موضوع را با آنها در میان بگذارید ، سریعتر از این از این عادت دست بر میدارند. بهتر است والدین در مقابله با این تنش ها با ارامش برخورد کنند و برای رسیدن به این امر مهم بهتر است از زمان بروز تنش ها اطلاع داشته باشند.

امتیاز دهید