همدلی یکی از مهارتهای کلیدی در روابط انسانی و موفقیت فردی است. توانایی درک احساسات و نیازهای دیگران نه تنها باعث بهبود ارتباطات میشود، بلکه به کاهش تنشها، افزایش همکاری و تقویت روابط عاطفی کمک میکند. خوشبختانه مهارت همدلی یک ویژگی ذاتی نیست که فقط برخی افراد داشته باشند؛ بلکه با تمرین و روشهای علمی میتوان آن را تقویت کرد. در ادامه، به بررسی راههای عملی و مؤثر برای افزایش مهارت همدلی خواهیم پرداخت.
مهارت همدلی یکی از مهارت های مهم زندگی هر فرد محسوب می شود که برای برقراری ارتباط موثر اجباری می باشد وبرای اینکه سختی های زندگی که بنا به ماهیت اجتماعی مجبور به رو به رو شدن با آن هستیم پشت سر بگذاریم نیاز به مهارت همدلی و حمایت همدلی نیز داریم زندگی درحال حاضر سرشار از استرس و تعارض هایی است که باید با آنها مقابله کرد.
همدلی یکی از مواردی است که به مقابله با این استرس ها کمک می کند. فردی که با دیگران همدلی می کند علاوه بر اینکه در اجتماع و بین مردم مورد تاکید قرار می گیرد و احترام کسب می کند و فرد اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کند و نیاز به مفید بودن و کارامدی در او براورده می شود. همدلی کردن یک توانایی اکتسابی است که لازمه آن تمرین و استفاده ازتکنیک مناسب در کسب مهارت های لازم و مورد نیاز می باشد. در ادامه مطلب به برسی مهارت همدلی و راه های افزایش آن می پردازیم.
مهارت همدلی چیست؟
همدلی توانایی درک احساس و تجربۀ دیگران است؛ به این معنی که فرد بتواند خود را جای دیگری بگذارد و دنیا را از چشم او ببیند. مهارت همدلی دو جزء شناختی و عاطفی دارد. جز شناختی یعنی این که فرد بتواند احساس دیگران را بشناسد و تشخیص دهد و جز عاطفی یعنی این که بتواند پاسخ مناسب به آن احساس بدهد. به عبارت ساده تر یعنی این که بتوانید در موقعیت های مختلف احساسات دیگران مثل خشم، ترس و غم شان را تشخیص دهید و به صورت درست به آن پاسخ بدهید. اولین شرط همدلی با دیگران خودآگاهی است. فردی که احساسات و روحیات خودش را نشناسد در همدلی کردن با دیگران درمانده می شود. این که یک فرد نتواند احساسات دیگران را بفهمد یک کمبود در هوش هیجانی است.
ویژگی افراد دارای مهارت همدلی
افرادی که مهارت همدلی دارند معمولا در بین دیگران بسیار محبوب و دوست داشتنی هستند. برخی از ویژگی های کلی آن ها عبارت است از:
. دوست داشتن دیگران
. احترام گذاشتن به همۀ افراد
. ارتباط با طیف وسیعی از افراد مختف
. مهارت در دوست یابی
. محبوب بودن بین دیگران
مهارت همدلی چه چیزی برای فرد به ارمغان می آورد؟
همدلی کردن و توانایی شناخت احساسات دیگران، در حوزه های مختلف زندگی انسان اثر می گذارد. با داشتن مهارت همدلی می توانید به احساسات و توانایی های زیر دست یابید.
- ایجاد حس خوشایند و مثبت در فرد
- افزایش اعتماد به نفس و کارآمدی
- کمک به تصمیم گیری بهتر
- جلوگیری از سو تفاهم ها و رفتارهای نامناسب
- تحکیم روابط بین فردی (مثلا رابطه بین زوجین)
- کمک به شناخت بهتر دیگران و ایجاد روابط گسترده
راههای عملی افزایش مهارت همدلی
تقویت همدلی نیازمند تمرینهای عملی و مستمر است. در ادامه، مهمترین راهها و تکنیکهای افزایش همدلی را بررسی میکنیم:
گوش دادن فعال
گوش دادن فعال یکی از پایههای همدلی است. برای این کار باید:
تمرکز کامل بر فرد مقابل داشته باشید و از حواسپرتی خودداری کنید.
بازتاب احساسات و جملات او: آنچه فرد میگوید را با کلمات خودتان تکرار کنید تا مطمئن شوید درست متوجه شدهاید و فرد مقابل احساس شنیده شدن کند.
شناخت و مدیریت هیجانات خود
همدلی مؤثر نیازمند آگاهی از احساسات خود است:
خودآگاهی هیجانی: ابتدا احساسات خود را شناسایی و درک کنید تا بتوانید واکنشهای مناسب نشان دهید.
کنترل تکانهها و واکنشهای سریع: قبل از پاسخ دادن، لحظهای تأمل کنید تا رفتار و گفتار شما با همدلی همراه باشد.
تمرین مشاهده و درک دیگران
مهارت همدلی با دقت در دیگران افزایش مییابد:
مطالعه حالات چهره و زبان بدن: به علائم غیرکلامی افراد توجه کنید تا احساس واقعی آنها را درک کنید.
تمرین موقعیتهای اجتماعی متفاوت: با افراد و گروههای مختلف تعامل کنید تا تجربه و درک شما گستردهتر شود.
پرورش کنجکاوی نسبت به دیگران
کنجکاوی درباره زندگی و احساسات دیگران، همدلی را تقویت میکند:
پرسشهای باز و علاقهمندانه بپرسید که به افراد اجازه بیان تجربهها و احساساتشان را بدهد.
تمرکز روی داستان و تجربه افراد: به جای قضاوت، سعی کنید زندگی و دیدگاههای دیگران را بفهمید.
تمرین مهارتهای اجتماعی و گروهی
تعامل در جمع، همدلی را عملی و پایدار میکند:
کار گروهی و فعالیتهای داوطلبانه انجام دهید تا توانایی همکاری و درک دیگران افزایش یابد.
گوش دادن بدون قضاوت: سعی کنید بدون نقد و ارزیابی، دیگران را بشنوید و بفهمید.
تمرین همدلی در زندگی روزمره
همدلی را میتوان در زندگی روزمره نیز تمرین کرد:
تعامل با اعضای خانواده، دوستان و همکاران را با دقت و توجه به احساسات آنها انجام دهید.
تمرین بازخورد دادن به شکل مثبت: نظرات و انتقادات خود را با لحن همدلانه و سازنده بیان کنید.
تمرینها و تکنیکهای عملی برای افزایش همدلی
چند تکنیک ساده و مؤثر برای تقویت همدلی عبارتند از:
- تمرین نوشتن احساسات دیگران: روزانه احساسات و دیدگاههای دیگران را روی کاغذ بنویسید تا درک شما عمیقتر شود.
- مدیتیشن همدلانه: با تمرین ذهنآگاهی و تمرکز بر احساس دیگران، ظرفیت همدلی خود را افزایش دهید.
- داستانسرایی و نقشآفرینی: در نقش افراد مختلف قرار بگیرید و تجربه آنها را از دیدگاه خودتان تصور کنید.
- تمرین «یک روز در کفش دیگران بودن»: سعی کنید فعالیتها و تجربههای دیگران را تجربه کنید تا درک و همدلی شما واقعیتر شود.
افزایش مهارت همدلی (توضیح موارد مهم)
همدلی یک مهارت اکتسابی است که با تمرین و استفاده از راه های مناسب می توان آن را تقویت کرد. برخی از این راه ها به شرح زیر می باشند:
گوش دادن فعال
اولین قدم برای افزایش مهارت همدلی تمرین گوش دادن به صورت فعال است. برای این کار باید به خوبی و با تمام توجه به طرف مقابل تان گوش دهید و پاسخ های مناسبی نشان دهید. اگر در شرایط گوش دادن به حرف کسی نیستید، بهتر است به او بگویید و بخواهید که در زمان دیگری با هم صحبت کنید. در این صورت ناراحتی فرد بسیار کمتر از زمانی خواهد بود که با شما صحبت کند ولی پاسخ نامناسب بگیرد. کارهایی که برای گوش دادن فعال باید انجام داد عبارت اند از:
- کارهای خود را کنار بگذارید و با تمام توجه به طرف مقابل تان گوش دهید.
- تماس چشمی داشته باشید و به حرکات مخاطب توجه کنی..
- در بین صحبت های او با تکان دادن سر و حرکات بدنی نشان دهید که به حرف هایش توجه می کنید و مشتاق هستید.
- سعی کنید خود را جای او بگذارید تا حال او را بهتر درک کنید و فکر کنید اگر جای او بودید چه می کردید.
- از تکنیک انعکاس برای عکس العمل دادن استفاده کنید.
انعکاس
انعکاس احساس: در این تکنیک باید با منعکس کردن احساسات، همدلی خود را نشان دهید. مثلا می توانید بگویید “مطمئنم خیلی برات سخت بوده” یا ” از خوشحال بودنت خوشحالم” در این صورت او احساس می کند که توسط شما درک شده است.
انعکاس محتوا: بعضی وقت ها موضوع صحبت مساله هیجانی و احساسی نیست و مربوط به گفتگوهای روزمره می شود. در این صورت نیز باید با انعکاس حرف های مخاطب، او را تائید کنید و نشان دهید که به صحبت های او گوش می داده اید.
نصیحت و قضاوت نکردن
در اکثر مواقع وقتی که افراد با شما درد و دل می کنند، درست و غلط موضوع را می دانند و تنها به دنبال کسی هستند که نگرانی هایشان را با او تقسیم کنند. اگر برای حل مشکل او راهکاری دارید حتما به او بگویید ولی از توصیه های کلیشه ای و مقصر نشان دادن او خودداری کنید.
تعصب نداشتن
زندگی اجتماعی یعنی ارتباط با افراد مختلف؛ این افراد همیشه عقایدی شبیه به شما ندارند و حتی ممکن است فکر و عقیده ای کاملا مخالف داشته باشند. برای همدردی کردن با دیگران لازم است که تعصب را کنار بگذارید و حرف های دیگران را (حتی اگر مخالف آن هستید) گوش دهید. توجه داشته باشید که قرار نیست عقیده او را بپذیرید بلکه فقط لازم است به آن احترام بگذارید.
تعادل در همدلی
برای این که بتوانید مهارت خود را در همدلی بالا ببرید، باید در عکس العمل نشان دادن تعادل برقرار کنید. نه انقدر عکس العمل نشان دهید که به مشکل فرد افزوده شود و نه انقدر بی اهمیت باشید که احساس کند او را درک نمی کنید. برای ایجاد تعادل باید واکنش منطقی نشان دهید. فکر کنید که این موضوع برای طرف مقابل چه قدر اهمیت دارد و سپس متناسب با آن برخورد کنید.
اهمیت همدلی کردن
همدلی یکی از مهارت های هوش اجتماعی است و پل ارتباطی ما با دیگران است که هر فردی برای حضور موثر در جامعه و ارتباطات خود باید ان را کسب کند. همدلی باعث می شود که عقاید مختلف را درک کنیم و رفتارهای خود را متناسب با شخصیت وموقعیت افرد انتخاب کنیم. اگر در ارتباطات خود حس خمدلی نداشته باشیم حس نا امنی و بی اعتمادی را به دیگران منتقل میکنیم و همچنین باعث بیشتر شدن تعارضات در روابط می شوید
چرا همدلی موثرترین مهارت زندگی است؟
همدلی زیباترین ویژگی انسان هاست. انسان ها با هدلی کردن میتوانند احترام عمیق خود را به دیگران ابراز کنند. همدلی چرخ های ارتباطی بین افراد را نرم و لغزان میکند تا به راحتی بچرخد. همدلی می تواند باعث افزاییش کیفیت روابط و احساس رضایتمندی از برقراری روابط با دیگران شود.
مهارت همدلی در زندگی افراد تاثیر بسزایی نیز دارد و در افزایش آن نیز باید تلاش موثری داشته باشیم
رفتارهایی مانند تسلیت گفتن به صاحبان عزا و عیادت از بیماران و مشارکت در مجالس شادی و عزای دیگران خود نوعی همدلی است که دین ما بسیار به آن سفارش کرده است. در برابر ، بی اعتنایی به شادی و غم دیگران به این معنا تلقی می شود که او در غم و شادی طرف مقابل خود را شریک ندانسته است. تاثیر سخن انسان ها آغازش همدلی با دیگران است هر چند ممکن است با شما همراه و موافق نباشند. نوعی از همدلی در قرآن کریم این آیه است که « و الهنا و الهکم واحد و نحن له مسلمون » ای اهل کتاب خدای ما و خدای شما یکی است و همه ما در برابر او تسلیم هستیم پس چرا دوگانگی و درگیری؟