ما غالباً در معرض مشکلات و مسائلی قرار می‌گیریم که به دلیل محدود بودن دانش و تجربیاتمان به همفکری با دیگران نیاز پیدا می‌کنیم. می‌دانید که حتی با ثبات‌ترین افراد نیز گاهی از بحران های عاطفی مصون نیستند. تحولات و تغییراتی که در زندگی رخ می‌دهد. مانند قبولی در دانشگاه، ازدواج، دور شدن از خانواده و دوستان، بیماری و از دست دادن آنهایی که دوستشان داریم. گاهی ما را دچار اضطراب، تردید، نگرانی، تعارض و حتی بحران می‌سازد.
لازم به ذکر است هنگام سازش با محیطی جدید و تجربه‌ای نو، داشتن احساسات فوق تا حد طبیعی است اما اگر این احساسات منفی از حد طبیعی بیشتر شود، می‌تواند باعث کاهش تمرکز آرامش و سلامت جسم و روان گردد. همچنین برای کسی که به مشاوره مراجعه می کند، بسیار مهم است که آن مرکز یک مرکز مشاوره دولتی در تهران باشد، چرا که هزینه های مشاوره و روانشناسی خود نباید فشاری برای کسی وارد کند. پس با جعبه ابزار ذهنی همراه باشید.
مشاوره چیست؟
مشاوره یكی از حرفه های یاورانه (Helping professions) است و حرفه یاورانه را می‌توان حرفه ای توصیف كرد كه اعضای آن از آموزش و گواهینامه ویژه برای انجام خدمتی خاص و مورد نیاز همنوعان جامعه خود برخوردارند.
در طی فرایند مشاوره، فردی كه نیاز دارد (مُراجع) و فردی كه حمایت، راهنمایی و ترغیب فراهم می‌كند (مشاور) با یكدیگر ملاقات، بحث و گفت و گو می‌كنند به نحوی كه مُراجع نسبت به توانایی خود برای درك واقع‌بینانه و جامع تر مسئله، یافتن راه حل‌ها، و تصمیم گیری برای حل مشكل اعتماد كسب می‌كند.
مشاوره انجام چیزی برای كسی نیست، بلكه یك فرایند تعاملـی و پویاست كه با گفت و گو در باره نگرانی‌ها، مسائل، روابط، باورها، احساسات و رفتار‌ها آغاز می‌شود، از این طریق چارچوب و ابعاد مسئله ای كه مُراجع درك كرده مشخص، یا به شیوه ای كارساز، بازشناسی و تعریف می‌گردد و در طی آن راه حل‌های جدید تكوین یافته و مُراجع برای انتخاب راه حل مناسب، تصمیم گیری و اجرای آن یاری و حمایت می‌شود.
در توصیفی دیگر مشاوره فرایندی است كه در طی آن از روش مصاحبه برای كمك به مراجع در گرفتن یك تصمیم منطقی محكم (براساس موارد قابل انتخاب و اطلاعات حقیقی) استفاده می‌شود. و مُشاور به كسی گفته می‌شود كه به مُراجع در شناخت، درك، و تصریح مسائل مرتبط با سلامتی و سپس انتخاب راه حل و شیوه عمل مناسب كمك می‌كند.
مشاوره موثر، نیازمند داشتن شناخت و درك مناسبی از ویژگی‌ها، نیازها و قابلیت‌های مراجعان و وضعیت‌هایی است كه خود را در آنها می‌بینند. این فرایند، همچنین تحت تاثیر باورها، نظام ارزشی و نحوه نگرش مشاور به انسان، جهان بینی او، مكاتب روان شناختی رایج، چارچوب‌های پنداشتی و نظری مورد قبول او قرار دارد. مشاوران نمی‌توانند خود، زندگی مراجعانشان را تغییر دهند، اما می‌توانند آنان را در به دست آوردن شناخت بهتر، اعتماد به نفس، مهارت‌های حل مسئله و خودكارآمدی (Self-efficacy) حمایت و یاری كنند.
مشاوره اغلب غیردستوری (Non-directive) است، برای مثال، هدف از مشاوره قبل از آزمون تشخیصی HIV توصیه یا واداشتن مراجعان به انجام آن نیست، بلكه برای درك خطر، تبیین نتایج احتمالی آزمون، حمایت‌ها و مراقبت‌های موجود، و كمك به آنان است تا تصمیمی بگیرند كه احساس آرامش و رضایت كنند.
از طرف دیگر، هنگامی كه روشن باشد رفتار یا شیوه خاصی به احتمال بسیار تبعات و پیامدهای منفی و مخاطره آمیزی خواهد داشت، مشاوره ممكن است حالت دستوری یا جهت دهنده به خود گیرد. در چنین شرایطی مشاور ممكن است با تبیین پیامدهای احتمالی، رفتار یا عمل خاصی را بیش از موارد دیگر توصیه و تاكید نماید. برای مثال هدایت بیماران پس از سكته قلبی برای شناختن و درك تغییراتی در سبك زندگی كه احتمال وقوع سكته قلبی مجدد را كاهش می‌دهد، مفید و مناسب خواهد بود. به هر حال مشاوره چه دستوری باشد و چه غیر دستوری، غالبا فرایندی فراتر از توصیه، نصیحت كردن یا ارائه اطلاعات و آموزش دادن، بلكه فرایند پویای یادگیری با محوریت مراجع است.
خدمات ما: مرکز مشاوره
ضرورت مشاوره
همواره از پیدایش نسل انسان و از زمانی که زندگی گروهی و اجتماعی شکل گرفت و تنوع فعالیت ها و ارتباطات انسانها پیچیده تر شد، گاهاً بشر مرتکب خطا و اشتباهاتی می گشت که بعضاً جبران ناپذیر بود. تا اینکه انسانها دریافتند که برای انجام بعضی امور نیاز است از فکر و اندیشه دیگران هم کمک بگیرند.
در زمان های گذشته صاحب این فکر و اندیشه معمولاً افراد پیر و ریش سفیدان بودند که با توجه به تجربیات خویش ارائه راهکار می نمودند و از آنجا که در دین اسلام توصیه به مشاوره شده، پس جایگاه مشاور تبیین و تثبیت شده است. لذا با توجه به دنیای متمدن امروز که انسانها روابطی پیچیده دارند و برای رسیدن به اهداف خود ناگزیر از ارتباط با دنیای بیرون خود هستند، دریافته اند برای رسیدن بهتر به هدف و ارتباط مؤثرتر،باید بهتر اندیشید،و مطمئن گان برداشت ؛آنجاست که مشاوره عینیت پیدامی کند. در عمل، بین روان‌درمانی و مشاوره مرز کاملا روشنی وجود ندارد. به این معنا شیوه و اصول کار در هر دو مورد تا مقدار بسیار زیادی شبیه به یکدیگر هستند.
مشاوره روانشناسی کاری تخصصی است که فقط در حیطه صلاحیت متخصص روانشناس است و با راهنمایی، نصیحت و پند و اندرز که هر کسی می‌تواند خود را در آن متخصص بداند تفاوت زیادی دارد. در مشاوره روانشناسی متخصص روانشناس همان الگوها، متدها و شیوه‌های آزمایش شده علمی را بکار می‌برد که در مورد روان‌درمانی به تایید رسیده‌اند. تشخیص اینکه مراجعه‌کننده احتیاج به مشاوره و یا روان‌درمانی دارد همیشه احتیاج به دقت و بررسی کافی دارد.
بسیاری از مواقع موضوعی که مراجعه‌کننده بخاطر آن به روانشناس مراجعه می‌کند نه برای خود وی و نه برای روانشناس از اول به روشنی قابل تشخیص نیست. برای مشاوره درست لازم است که سوالات خاصی پاسخ بگیرند.
مدیر یکی از سوپرمارکت‌های زنجیره‌ای برای مشاوره در خصوص آماده‌سازی (Coaching) به من مراجعه می‌کند. وی گزارش می‌دهد که در طی سال گذشته آنقدر تغییرات مختلف در محل کار وی پیش آمده و در جریان آن تعداد زیادی از کارمندان جابجا شده‌اند (استخدام جدید، اخراج و انتقال به شعبه‌های دیگر) که وی مجبور بوده‌است بخاطر توقع رییس بالادست خود وظایف زیادتری را بر عهده بگیرد، بطوری که توانش بشدت تحلیل رفته و احساس فشار عصبی دائمی دارد.
این موضوعات در طول زمان بر روی روابط خانواده‌گی وی تاثیر منفی گذارده و در زندگی هیچ چیزی خوشحالش نمی‌کند و علاقه‌اش را به همه چیز از دست داده‌است. حس آدمی را پیدا کرده که تحت کنترل دیگران قرار دارد. همچنین به یاد دارد که در دوران دبیرستان نیز همین حالات را داشته است.
در این مثال می‌شود دید که موضوعی را که مراجعه‌کننده با خود آورده‌است چندین چیز را در بر می‌گیرد و نه تنها موضوع چندین‌جانبه است بلکه هدف مراجعه‌کننده نیز هنوز معلوم نیست. آیا موضوع «فشار کاری» است و برای مثال لازم است که در اولین قدم با رفتن به یک مرخصی قدری از شرایط کنونی فاصله بگیرد و بعد از آن باید با سنجیدن موقعیت وی در روابط کاری برای بوجود آوردن تغییرات لازم در سیستم رفتار شغلی و رابطه‌ای وی از فشار کار وی کاسته شود تا بتواند با آرامش لازم حرکت کند، آیا لازم است برای بهبود رابطه خانوادگی وی اقدام کرد تا از فشارهای وی در این زمینه کاسته شود، یعنی کارهایی که می‌شود به کمک مشاوره به آنها رسید؟
یا اینکه موضوع اصلی وجود یک نوع گرایش و یا اختلال افسردگی است که سایه خود را در روبرویی وی با پیش‌آمدهای زندگی و کارش گسترده‌است و در این حال نه تغییر در روابط کاری و خانوادگی بلکه تغییر افسردگی باید مد نظر قرار بگیرد و فرد باید در یک دوره روان‌درمانی قرار بگیرد.
مشاور کیست؟
در تعریف مشاور می توان گفت که : وی فردی متخصص و آگاه به اصول مشاوره ای است که با همکاری مراجع در جهت تسهیل تصمیم به فرد کمک می کند. باید توجه داشت مشاور تسهیل کننده است ؛ نه تصمیم گیرنده. مشاور فرد متخصصی است که با علاقه به دل مشغولی‌های شما گوش داده و به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از آنها داشته باشید و بتوانید با راحتی و کارآمدی بیشتری با مشکلاتتان مواجه شوید.
توانایی های مشاور:
1- توانایی تجزیه و تحلیل و شناخت مسائل و مشکلات و استنتاج مطالب.
2- برخورداری از فکر خلاق و نوآور.
3- توانایی برای تجربه کردن یا احساس نمودن همه هیجانات آدمی نظیر غم، امید، احساس خوشبختی، صمیمیت.
4- توانایی سخن گفتن در جمع و ایراد سخنرانی در حضور دیگران.
5- توانایی تصمیم گیری در مواقع بحران.
6- توانایی تحمل انتقاد، تحقیر، خشم و بی اعتنایی مددجو.
7- توانایی ایجاد ارتباط مناسب با دیگران و بیان منظور و مطالب خود به طریف مقابل.
حداقل شرایط تحصیلی مشاور
دارابودن حداقل دانشنامه کارشناسی، کارشناسی ارشد یا دکتری در یکی از رشته های روانشناسی بالینی،روانشناسی مشاوره یا دارا بودن دانشنامه کارشناسی ارشد در رشته علوم تربیتی و حداقل سه سال تجربه مفید در زمینه مشاوره و روان درمانی.
فرآیند مشاوره
یك فرآیند یادگیری است كه بدان طریق فرد با استفاده از روشهایی مناسب توانایی گفتگو با خودش را كسب می كند و می تواند بدان وسیله اعمالش را كنترل كند. همچنین تجربه ای است كه بدان وسیله فرد می تواند بین خود پدیده ای و رابطه اش با واقعیات خارجی و جه تمایز بیشتری قائل شود. اگر چنین تمایز سازی به درستی انجام پذیرد نیاز فرد به ابقاء و تعالی خود او تامین خواهد شد (راجرز)
در واقع فرآیند مشاوره در معنی وسیع رها كردن استعدادهایی است كه از قبل در فردی كه بالقوه مستعد و تواناست وجود دارد و باید شرایطی فراهم شود تا این انرژی و استعداد آزاد شود. البته مشاورین از نظریه های متعددی بهره می جویند كه هر یك از نظریه پردازان از شیوه مختلف روان درمانی جهت بهبود و ضعیت مراجعین استفاده می نمودند. عملكرد مشاوره، روان درمانگران، روانشناسان همه به هر روشی باشد یك رابطه حسنه یاری دهنده است رابطه حسنه هسته اساسی كار است و یاری رساندن هدف نهایی فرآیند مشاوره می باشد.
اصول و قواعد مشاوره
“اصول” برای سازماندهی برنامه ها، برانگیختن و هدایت فعالیت‌ها، یك چارچوب فلسفی به وجود می‌آورد. اصول، رهنمودهایی است كه از روش‌ها، نتایج پژوهش‌ها، و تجارب حرفه سرچشمه می‌گیرد و تجلّی نظرات اكثریت كارشناسان حرفه است. اثربخشی عملكرد حرفه ای با رعایت اصول وقواعد مربوط بسیار هم‌بسته است.
موارد زیر تحت عناوین اصول وقواعد در منابع مختلف ذكر شده اند:
مشاوره مستلزم برقراری رابطه موثر با مراجعان است
كارل راجرز (Carl Rogers) سه ویژگی اساسی را برای اثربخشی مشاوره تعریف كرده است: هم احساسی (Empathy)، صداقت (خلوص نیت)، و احترام مثبت غیرشرطی. هم‌احساسی به معنای توانایی درك احساسات و تجربه های مراجعان، همانگونه كه خودآن‌ها احساس می‌كنند، می‌باشد. به عبارتی فرد خود را جای دیگری قرار دهد و مسایل را از زاویه چشم او بنگرد.
قابل توجه است كه مشاور، نسبت به احساسات و نگرانی‌های مُراجع ابراز درك، پذیرش و هم‌حسی می‌كند، نه هم دردی. صداقت و خلوص نیت نیز از ضرورت‌های كار مشاوره و اعتماد و اطمینان مُراجع بدان وابسته است. مشاور، باید نسبت به نگرانی‌ها و آنچه كه مُراجع تجربه كرده حساس باشد، آنها را به رسمیت بشناسد و درك نماید. مطرح كردن تجارب شخصی خود یا به نحو مناسب از دیگران ممكن است به مُراجع، كمك كند تا دریابد كه مشكل او منحصر به خودش نیست، بلكه دیگران نیز مشكلات مشابهی داشته اند و با تدبیر توانسته اند بر آنها فائق آیند.
احترام مثبت غیر شرطی به معنی احترام و توجه كامل به ارزش و حریم فرد، بدون در نظر گرفتن فاصله اجتماعی اقتصادی و اینكه شما او را دوست دارید یا خیر، با دیدگاه و رفتارش موافق باشید یا نباشید. این زمینه ای غیرتهدیدآمیز را فراهم می‌كند كه در آن مُراجع، خود و موقعیتش را كاوش نماید. این حالت برای آشكار ساختن مسائلی كه به باور مراجعان مورد قبول وتایید دیگران نیست، لازم است.
برنامه مشاوره باید متناسب با نیاز‌هاهای مراجع باشد
مشاوران باید به نیاز‌های روانی اجتماعی، مالی، و معنوی مُراجع، توجه كند. از طرف دیگر، بین مسایل مرتبط با سلامتی و محیط روانی اجتماعی (شامل روابط و پیوند‌های خانوادگی و اجتماعی) تاثیر و تاثر متقابل وجود دارد، از این رو بسیار مهم است كه نسبت به محیط روانی اجتماعی مراجع و نیز محیطی كه مشاوره در آن انجام می‌شود، هشیار باشیم. و خانواده، مهمترین نظام اجتماعی مراجعان است.
مشاركت فعال مراجع و خانواده در تمام مراحل مشاوره لازم است
چنانكه گفتیم مشاوره، انجام چیزی برای یا به جای مُراجع نیست، بلكه فرایند مشاوره، ارائه كمك و حمایت از مراجعان است تا ابعاد و پیامدهای مسایل خود را واقع‌بینانه درك كنند، راه حل‌هایی را بیابند و آنگاه برای انجام راه حلی كه برمی‌گزینند آگاهانه تصمیم بگیرند. از این رو روشن است كه مشاوره بر مشاركت مبتنی است و مراجعان را باید برای قبول مسئولیت، ترغیب كرد.
برنامه ریزی و تهیه طرح یا نقشه ای مشتمل بر اهداف و مقاصد ویژه ضروری است
این كار احتمال توافق مشاور و مراجع را در باره آنچه كه قرار است انجام شود و همچنین امكان ارزیابی پیشرفت مشاوره را افزایش می‌دهد. داشتن طرح برای هر جلسه به معنی تصورات و سوگیری‌های از قبل تعیین شده و غیر قابل انعطاف یا تعیین راه حل نیست، بلكه به هدایت جریان و اثربخشی مشاوره كمك می‌كند.
برخورداری از دانش و مهارت كافی
برخورداری از دانش و مهارت كافی در استفاده مناسب از نظریه های روان شناختی و مشاوره، به بهبود فرایند مشاوره و جلوگیری از سردرگمی در جلسات كمك می‌كند.
تشریك مساعی با سایر ارائه دهندگان مراقبت بهداشتی
فرصت‌های متنوعی برای ارتقای مشاركت و همكاری در محیط‌های ارائه خدمات سلامتی وجود دارد، موارد زیر از آنجمله اند: بحث‌های موردی، شركت در جلسات آموزشی، بحث و گزارش همكاران، درخواست نظارت از همكاران، مشورت خواستن، ارائه اطلاعات هنگامی كه مناسب باشد، انعطاف پذیری و….
عدم قضاوت
مشاور باید همواره در ارتباط با مراجعان و وضعیت آنها واقع بین باشد و از هرگونه پیش فرض و پیش داوری درباره دانش، نگرانی‌ها، علایق و دیدگاه های مُراجع خودداری كند.
از زبان باید دقیق و مناسب استفاده شود
این بدان خاطر است كه هر آن چه در طی جلسه مشاوره و تعامل با مُراجع گفته می‌شود (و البته به صورت غیركلامی نیز بروز می‌یابد) متضمن پیام است و ممكن است ادراك و پاسخ‌ها را تغییر دهد.
مشاوره باید به پذیرش مسئولیت و تصمیم گیری آگاهانه منجر شود
بدین منظور باید به ارتقای شناخت و درك، بهبود نگرش، و یادگیری مهارت‌های حل مسئله او كمك كرد. با این تلاش‌ها، یكی از نتایج مشاوره برای مُراجع تقویت اعتماد به نفس و مستقل شدن از رابطه مشاوره است.
رازداری و حفظ محرمیت
در جریان مشاوره اطلاعات زیادی در باره مشكلات و مسایل خصوصی و احتمالا پریشان كننده مراجعان برای مشاوران بیان می‌شود. این اطلاعات باید در مقابل دیگران و حتی بستگان مراجع به عنوان راز حفظ شود. در غیر این صورت به اعتماد مراجع به مشاور خدشه وارد می‌شود.
ارائه صحیح اطلاعات
اطلاعاتی كه ارائه می‌شود باید صحیح، روشن، دقیق و مناسب باشند.
اهداف مشاوره
گاهی اوقات اهداف وظایف مشاوره با یكدیگر خلط می‌شوند. در واقع اهداف، وظایف و فعالیت‌های مشاوره را جهت می‌دهند و هدایت می‌كنند. وظایف، گام‌هایی هستند كه برای رسیدن به اهداف باید انجام شوند، و ممكن است مستلزم استفاده از فنون گوناگون باشد (مثل تعریف و بازشناسی مسئله و ابعاد آن، ایجاد تعادل در احساسات، كاهش اضطراب…) اهداف مشاوره ممكن است ویژه یك موقعیت یا وظیفه خاص باشند (مشاوره ژنتیك، خاتمه دادن به بارداری، مشاوره قبل از آزمون (HIV، یا اینكه جنبه های كلی تری را نیز در بر گیرد (ارزیابی روانی اجتماعی مراجع، حمایت از مراجع و خانواده).
روشن و صریح بودن اهداف مشاوره كمك می‌كند به:
- ایجاد رابطه واقع‌بینانه با مُراجع و كاهش انتظارات نابجا در باره آنچه كه با مشاوره قابل دستیابی است.
- رفع سوء تفاهم‌ها (مثل اینكه مشاوره یك رابطه دوستانه و همیشگی است)
- كاهش تصورات غیر واقعی در باره آنچه كه در جلسات مشاوره ممكن است مطرح شود یا رخ دهد.
اهداف همیشه باید با نیازها، مشكلات، موقعیت و شرایط محیطی مُراجع، تناسب داشته باشد. اگر اهداف نامناسب، مبهم، بسیار كلی، غیر واقع‌بینانه یا وسیع باشند، احتمال كمی دارد كه مشاوره به نتیجه مطلوب برای مُراجع منجر شود.
- اهداف مهم یا نتایج مطلوب مشاوره برای مراجع
- مراجع تصویر واضح و واقع بینانه ای از موقعیت، احساسات و توانایی‌هایش به دست آورد.
- راه های جدیدی برای نگریستن به موقعیت و مسئله خودش، بیابد و درك كند.
- اعتماد به نفس و قبول مسئولیت در او برای تدبیر مسئله خودش افزایش یابد.
- اهداف ویژه، صریح و عملی برای بهبود بخشیدن به وضعیت خود مشخص نماید و برگزیند.
- بتواند برای بهبود وضعیت، پیشگیری از مشكل (مثل بیماری)، یا تغییر مطلوب در سبك زندگی طرحی عملی تهیه كند.
- برای اجرای تغییر، از انگیزه و مهارت‌های مورد نیاز برخوردار شود.
- با ارتقای اعتماد به نفس و خودبسندگی خود، از رابطه مشاوره ای استقلال كسب كند.
معمولا همه این اهداف در هر رابطه مشاوره ای یا در طی جلسه، حاصل نمی‌شود، بلكه بسته به شرایط و ویژگی‌های مُراجع، هر جلسه ممكن است بر یك یا معدودی از اهداف تمركز گردد. كسب مهارت‌های گسترده نیاز به زمان بیشتری دارد.
خدمات ما: مرکز مشاوره خوب در تهران
وظایف مشاور
وظیفه اصلی مشاور، این است كه به مُراجع و یا خانواده او كمك كند تا به شناخت، نگرش، باورها و مهارت‌های مناسبی برای حل مسئله دست یابند كه آنان را قادر سازد با مسائل یا تغییرات ناشی از اختلال در سلامتی به نحو موثر عمل نمایند و تطابق یابند.
وظایف ذیل به دستیابی به اهداف مشاوره كمك می‌كند:
- برقراری ارتباط موثر با مراجع
- كسب و ارائه اطلاعات لازم از طریق به جریان انداختن و هدایت بحث
- شناسایی و درك مسئله (های) مُراجع و ابراز این درك به او
- بررسی و تشریح دلالت‌ها و اثرات مسئله بر كار، زندگی، و روابط اجتماعی مُراجع از طریق گفت و گو
- استخراج و توصیف تمام مسایل و دغدغه های مراجع، آنگونه كه خودش آنها را می‌بیند
- توجه و پرس وجو در باره روابط با خانواده، دوستان، كاركنان و متخصصان بهداشتی دیگر، پرسش‌هایی كه ممكن است در این زمینه مطرح باشد شامل: آیا فرد دیگری در باره مسئله اطلاع دارد و چه كسی؟ چه فرد یا افرادی ممكن است بیشتر تحت تاثیر باشند و چگونه؟ چه كسی تمایل دارد كه (در مراقبت و حمایت از مُراجع) درگیر باشد؟
- یاری دادن به مُراجع از طریق بحث برای تعیین اولویت‌ها و ترتیب مسایل برای رسیدگی و حل آنها.
- درك اینكه مُراجع چگونه به مشكل خود می‌نگرد و كمك به او برای در نظر گرفتن دیدگاه های دیگر و شناخت ابعاد و جوانب دیگر مسئله
- كمك به مُراجع برای اینكه احساس كند گزینش‌های متعددی برای او وجود دارد. در نتیجه ناخوشی یا اضطراب ناشی از مواجهه با مسئله، مُراجع ممكن است احساس كند كه راه چاره و تصمیمی برای او وجود ندارد. با چنین احساسی، فرد مقداری از اعتماد به نفس و استقلال خود را از دست می‌دهد.
- حفظ درجه ای از بی طرفی در ارتباط با شیوه زندگی مراجع وتصمیماتی كه در باره نحوه سازگاری با مسئله خواهد گرفت این به افزایش اعتماد به نفس و احساس استقلال او كمك می‌نماید.
- كمك به مُراجع برای تدبیر و حل مسایل خود از طریق
- ارتقای سطح دانش و اطلاعات و قادر ساختن او برای نگریستن و تحلیل موقعیت خود از جوانب مختلف، افزایش دامنه انتخاب و تصمیم گیری آگاهانه.
- كمك به تقویت اعتماد به نفس، پذیرش مسئولیت مُراجع و واگذاری مسئولیت به او برای حل مسئله
- كمك به مُراجع برای تداوم تطابق و تغییر (یعنی هر جا كه مناسب باشد او را امیدوار سازید)
- شناسایی موانعی كه ممكن است مانع تغییر شوند و توجه به راهبردهایی برای غلبه بر آنها. این ممكن است مستلزم شناسایی تجربه های موفق مُراجع در گذشته برای كسب اعتماد به نفس، یادگیری شیوه های جدید برای تعامل با افرادی كه مانع محسوب می‌شوند، كشف و ابداع برنامه های جدید برای نیل به هدف باشد.
- توجه به اینكه مشكلات مربوط به مراقبت‌های بهداشتی الزاما مشكل اصلی یا شدیدترین مسئله مراجعان نیستند. به عبارت دیگر نحوه رفتار، واكنش یا تطابق مردم هنگام مواجهه با مسائل مرتبط با سلامتی ممكن است علامتی از مشكلات زمینه ای یا همراه دیگر باشد. از این رو نگریستن به مشكلات طبی مثل بیماری به عنوان مدخلی بر سایر مشكلات ارتباطی و روانی اجتماعی، قابل توجه است.
- كمك به مُراجع برای حفظ امید واقع‌بینانه و تصدیق توانایی‌های تطابقی او. بدین منظور تغییرات مثبتی كه در زندگی مُراجع و در مقابله با مسئله رخ داده است را شناسایی و برجسته كنید.
- ترغیب و كمك به مُراجع برای اینكه با افرادی كه در مراقبت و حمایت از او نقش موثر دارند، تعامل داشته باشد (مثل اعضای خانواده، دوستان، همكاران) 0 این كار به جلوگیری از وابستگی به مشاور یا متخصصان دیگر كمك می‌كند.
- برای فراهم كردن حفاظت و مراقبت روان شناختی جامع برای مراجع، با پزشكان، پرستاران و متخصصان دیگر تعامل و تشریك مساعی داشته باشید.
سازماندهی جلسات مشاوره، مراحل كار
گام‌های زیر یك نقشه راهنما برای اجرا و هدایت جریان مصاحبه ارائه می‌دهند. هر چند این مراحل الگویی برای اولین جلسه مشاوره است، بسیاری از آنها در جلسات پیگیری نیز قابل استفاده اند.
برقراری رابطه
با سلام و خوش آمدگویی به مُراجع احترام گذاشته و از او دعوت كنید در جای مناسب و راحتی بنشیند. سپس جلسه مشاوره را با روشن كردن موارد زیر شروع كنید : شما كه هستید، جایی كه كار می‌كنید، وظیفه شما در ارتباط با مُراجعان، هدف از این ملاقات، زمان جلسه و محدوده زمانی كار.
آشنایی با مُراجع و انتظارات او
مُراجع را برای معرفی خود (آنگونه كه مایل است)، صحبت كردن، بحث و بیان انتظاراتش ترغیب نمایید.
متمركز كردن جلسه مشاوره
برای این منظور با مشاركت مراجع، موضوع جلسه را مشخص و هدف (های) كوچك، ویژه و دست یافتنی را برای آن تنظیم نمایید. این كار بویژه زمانی كه مشاور، تشخیص دهد چند جلسه برای رسیدگی به مسئله لازم است، مفید می‌باشد.
كسب اطلاعات و كاوش در باره مسایل، نیازها و نگرانی‌های مراجع
این منظور با ترغیب مراجع به صحبت كردن و طرح سوالات مناسب و برانگیزاننده، حاصل می‌شود. همچنین حدود اطلاعات او را در باره وضعیت خودش بسنجید. با سنجش اطلاعات و آگاهی مُراجع در آغاز فرایند، اطلاعات غلط را می‌توان تصحیح، و كمبود‌ها را رفع نمود.
شناسایی نگرش، ادراك و باورهای مراجع در باره مسئله
در این مرحله نحوه تعبیر و تفسیر، دیدگاه، احساسات و باورهای مُراجع در باره ابعاد، علل، آثار و نتایج مسئله مورد بررسی قرار می‌گیرد. مثلا با طرح این سوال كه ” نظر شما در باره… (درمان جراحی، استفاده از روان درمانی…) چیست ؟”، این امكان فراهم می‌شود تا نظرات و باورهای مُراجع آشكار شود و اطلاعاتی در باره احتمال پذیرش و تمكین Compliance او به دست آید.
كمك به مراجع برای رتبه بندی مسایل و نگرانی‌های خود
با گفت و گو به مُراجع كمك كنید تا مسایل و مشكلات خود را به ترتیب اهمیت یا شدت رتبه بندی و به عبارتی اولویت بندی كند.
- اضطراب فرد را به حد قابل كنترلی كاهش می‌دهد
- به مردم كمك می‌كند كه مسایل خود را مشخص و روشن نمایند
- به تنظیم اهداف مشخص و قابل دستیابی و كسب احساس كنترل كمك می‌كند
- با شناخت و حل موفقیت آمیز یك مسئله، اغلب تجربه مفیدی برای رسیدگی به / و حل مسایل دیگر حاصل می‌شود.
یاری كردن مراجع در اتخاذ تدبیر برای حل مسئله، از طریق:
- بازشناسی مسئله، قادر ساختن مراجع برای اینكه از منظری دیگر نیز مسئله را بررسی كند. كاوش در منابع و روش‌های فراهم برای مراجع برای حل مسئله، شامل تجربه و نحوه عمل آنان در گذشته هنگام مواجهه با مسایل، افرادی كه برای یاری و حمایت مراجع در دسترس هستند…
- كمك به مُراجع برای تنظیم هدف (ها) و شناسایی راه حل‌های ممكن
- یاری كردن مُراجع برای تصمیم گیری جهت انتخاب راه حل مناسب
- كمك به او در تهیه یك برنامه عملی یا طرح كار برای انجام تغییر
- دعوت به همكاری یا درگیر ساختن اعضای تیم مراقبت بهداشتی هنگامی لازم و ممكن باشد. این كار به كاهش فشار بر اعضا و افزایش طیف مداخلات و راه حل‌های مفید كمك می‌كند.
ارزیابی جلسه
براساس آنچه دیده و شنیده شده است از جوانب مختلف (عاطفی، طبی، اجتماعی، تحلیل و تدبیر مسئله، پیشرفت كار) جلسه را تا پایان ارزیابی كنید.
اختتام جلسه
خاتمه دادن به جلسه به نحو مناسب به اندازه آغاز كردن آن مهم و بر فرایند مشاوره موثر است. این كار شامل نكات ذیل است:
- خلاصه كردن آنچه دیده و شنیده شده، ضمن توجه به نقاط ضعف و قوت شناسایی شده
- تصمیم گیری مُراجع و مشاور
- تصمیم گیری به مواردی مانند مراجعه مجدد به مشاور و ادامه جلسات مشاوره، انجام دادن یا ندادن آزمایشات، رجوع به و گفت و گو با پزشك، در میان گذاشتن با خانواده و… مربوط می‌شود.
- همچنین، مشاور باید تصمیم بگیرد كه آیا او فرد مناسب برای رسیدگی به مسئله مراجع است؟ با چه كسی درباره مسئله گفت و گو كند؟ فاصله بین جلسات مشاوره چقدر باشد؟
مرکز مشاوره دولتی در تهران
متاسفانه خدمات روانشناختی زیر پرچم بیمه نیستند. از این رو افرد مختلف با توجه به قیمت خدمات مشاوره و روانشناسی، همیشه هراس مراجعه به یک مشاور را داشته اند. یا باید به یک مرکز مشاوره دولتی در تهران مراجعه کنید و یا به مرکز مشاوره ای که هزینه اندکی از شما طلب کند و خدماتی که به شما ارائه می دهد، متناسب با نیاز و مخارج شما باشد. به دنبال مورد اول که مرکز مشاوره دولتی در تهران است نباشید، چون وجود خارجی ندارد. اما در ارتباط با مورد دوم با ما در تماس باشید.
لطفا راه حلی برای جذب شدن به زندگی