تست سلامت عمومی ۲۸ سؤالی (GHQ)

مقدمه تست سلامت عمومی روان

تست سلامت عمومی GHQ (General Health Questionnaire) یکی از ابزارهای روان‌سنجی پرکاربرد و استاندارد جهانی است که برای غربالگری سریع وضعیت سلامت روان افراد طراحی شده است. این پرسشنامه توسط دکتر دیوید گلدبرگ در اوایل دهه ۱۹۷۰ توسعه یافت و از آن زمان در پژوهش‌ها، کلینیک‌ها و مراکز سلامت روان به‌طور گسترده استفاده می‌شود.

مفهوم اصلی GHQ بر این پایه استوار است که افراد سالم دارای ثبات نسبی در احساسات، افکار و رفتارهای روزمره خود هستند و هرگونه تغییر ناگهانی یا اختلال در این ثبات می‌تواند نشانه‌ای از استرس، اضطراب، افسردگی یا اختلال روانی باشد.

این ابزار به افراد و متخصصان کمک می‌کند تا نشانه‌های اولیه مشکلات روانی را شناسایی کرده و در صورت نیاز، اقدام به بررسی و درمان تخصصی انجام شود. یکی از مزیت‌های مهم GHQ، سرعت و سادگی آن است؛ افراد می‌توانند در مدت کوتاهی (معمولاً ۵ تا ۱۵ دقیقه) پرسشنامه را پر کنند و اطلاعات مفیدی درباره وضعیت روانی خود ارائه دهند.

نسخه‌های مختلف GHQ

تست سلامت عمومی GHQ در چند نسخه ارائه شده است تا با نیازهای مختلف پژوهشی و بالینی سازگار باشد:

در ایران، معمولاً GHQ-28 و GHQ-12 استفاده می‌شوند، چون هم سریع‌اند و هم قابلیت غربالگری مؤثر دارند.

ساختار GHQ-28 (پرکاربردترین نسخه)

نسخه ۲۸ سؤالی دارای ۴ زیرمقیاس است که هرکدام ۷ سؤال دارند:

1. علائم جسمانی (Somatic Symptoms)

   • بررسی علائم فیزیکی مرتبط با استرس و اضطراب

   • مثال: «آیا اخیراً احساس خستگی غیرعادی داشته‌اید؟»

2. اضطراب و بی‌خوابی (Anxiety and Insomnia)

   • بررسی علائم اضطراب و مشکلات خواب

   • مثال: «آیا در خوابیدن مشکل دارید؟»

3. کارکرد اجتماعی (Social Dysfunction)

   • بررسی کاهش عملکرد در کار، مدرسه، خانواده یا فعالیت‌های اجتماعی

   • مثال: «آیا از انجام کارهای روزمره لذت می‌برید؟»

4. افسردگی شدید (Severe Depression)

   • بررسی نشانه‌های افسردگی، ناامیدی و افکار منفی

   • مثال: «آیا احساس کرده‌اید زندگی ارزش زنده بودن ندارد؟»

هر زیرمقیاس به‌طور جداگانه می‌تواند تحلیل شود، یا نمره کل GHQ می‌تواند وضعیت سلامت روان عمومی فرد را نشان دهد.

هدف تست سلامت عمومی GHQ

هدف اصلی پرسشنامه GHQ عبارت است از:

1. غربالگری اولیه مشکلات روانی: شناسایی افرادی که ممکن است دچار اختلالات روانی یا مشکلات روانشناختی باشند.

2. تشخیص تغییرات روانی در افراد سالم: تمرکز بر تغییرات ناگهانی در احساسات، افکار و رفتارها نسبت به وضعیت معمول فرد.

3. حمایت از پیشگیری و درمان زودهنگام: با شناسایی به موقع، امکان ارائه مداخلات روانشناختی و کاهش شدت مشکلات فراهم می‌شود.

4. ارزیابی جمعیت عمومی و گروه‌های خاص: استفاده در پژوهش‌ها، محیط‌های کاری، آموزشی و درمانی برای بررسی سلامت روان جامعه یا گروه‌های هدف.

نکته مهم: GHQ ابزار تشخیص قطعی نیست؛ بلکه به عنوان یک هشدار اولیه عمل می‌کند تا افراد نیازمند ارزیابی تخصصی‌تر شناسایی شوند.

مبنای نظری

تست سلامت عمومی GHQ

تست GHQ بر فرضیه ثبات روانی افراد سالم استوار است. ایده اصلی این است که هر فرد در شرایط عادی، دارای ثبات نسبی در خلق، رفتار و عملکرد اجتماعی است و تغییرات ناگهانی یا غیرعادی در این حوزه‌ها می‌تواند نشانه‌ای از استرس، اضطراب، افسردگی یا اختلال روانی باشد.

• تمرکز بر تغییرات نسبت به وضعیت طبیعی فرد: GHQ نه تنها وضعیت فعلی فرد را می‌سنجد، بلکه تغییرات ناگهانی در احساسات، افکار یا رفتار نسبت به حالت معمول او را نیز ارزیابی می‌کند.

• توجه به عملکرد اجتماعی و جسمانی: این پرسشنامه علاوه بر علائم روانشناختی، بر علائم جسمانی مرتبط با استرس و اضطراب و عملکرد اجتماعی روزمره نیز تمرکز دارد.

• ابزار غربالگری: GHQ برای تشخیص دقیق اختلالات ساخته نشده، بلکه یک شاخص هشدار اولیه برای شناسایی افرادی است که نیازمند بررسی و پیگیری تخصصی هستند.

به عبارت دیگر، GHQ دیدگاه روانشناختی پیشگیرانه و عمومی دارد و با این دیدگاه، سلامت روان جامعه یا گروه‌های خاص را بررسی می‌کند.

کاربردهای

تست سلامت عمومی GHQ

تست GHQ در زمینه‌های مختلف بسیار کاربردی است و به عنوان یک ابزار استاندارد در غربالگری سلامت روان و پژوهش‌های روانشناسی استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای اصلی عبارتند از:

1. غربالگری سلامت روان در جمعیت عمومی: شناسایی افرادی که ممکن است دچار اختلالات روانی یا استرس شدید باشند.

2. پژوهش‌های علمی و آماری: بررسی شیوع اضطراب، افسردگی، مشکلات خواب و اختلال عملکرد اجتماعی در جمعیت‌های مختلف.

3. محیط‌های کاری و آموزشی: ارزیابی سلامت روان کارکنان، دانشجویان و دانش‌آموزان، و شناسایی افرادی که نیازمند حمایت یا مداخلات روانشناختی هستند.

4. ارزیابی بیماران: قبل از مراجعه به روانشناس یا روانپزشک، برای تشخیص اولیه و تصمیم‌گیری در مورد نیاز به درمان تخصصی.

5. پیگیری تغییرات سلامت روان: ارزیابی اثر مداخلات روانشناختی، درمان یا برنامه‌های پیشگیری و مقایسه وضعیت روانی فرد در طول زمان.