تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری
تصمیم گیری با در نظر گرفتن وزن عوامل مختلف که همچنین به عنوان تحلیل شبکه، تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری و نظریه سود چند منظوره شناخته می شود.
تصور کنید که رئیستان شما را مسئول پیدا کردن یک شرکت پشتیبانی آی تی خارجی کرده است. شما قبلا چند شرکت مختلف را شناسایی کرده اید و اکنون باید تصمیم بگیرید که باید از کدام یک از آنها استفاده کنید.
شما می توانید کم هزینه ترین گزینه را انتخاب کنید. اما انتخاب تنها بر اساس هزینه نتیجه ی مطلوبی نخواهد داشت. عواملی مانند طول قرارداد، تکنولوژی پایه و سطح خدمات باید مورد توجه قرار گیرد. پس چگونه می توانید مطمئن باشید که بهترین تصمیم را گرفته اید، در حالی که تمام این عوامل مختلف را نیز در نظر بگیرید؟
تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری یک روش مفید برای استفاده در این گونه تصمیم گیری ها است. این روش خصوصا در جایی کاربرد دارد که هم تعدادی گزینه ی مناسب و هم فاکتور های زیادی برای درنظر گرفتن دارید. این باعث می شود که این روش یک روش عالی برای استفاده در تقریبا هر تصمیم مهمی باشد که در آن گزینه روشن و واضحی برای انتخاب وجود ندارد.
توانایی استفاده از تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری به این معنی است که شما می توانید با اطمینان و منطقی تصمیم بگیرید، درست زمانی که دیگران به سختی در حال تصمیم گیری هستند.
این ویدیو را تماشا کنید تا ببینید چگونه می توانید از تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری برای تصمیم گیری بهتر استفاده کنید.
نحوه استفاده از ابزار
در تجزیه و تحیل ماتریس تصمیم گیری شما می بایست گزینه های خود را به صورت سطر و فاکتورهای مورد نیاز خود را به صورت ستون در یک جدول بیاورید. سپس هر ترکیب گزینه یا فاکتور را نمره دهید، این نمره را در ضریب اهمیت نسبی فاکتور ضرب کنید، و این نمرات را برای به دست آوردن نمره ی کل یک گزینه با هم جمع ببندید.
در حالی به نظر پیچیده می آید، استفاده از این تکنیک در واقع بسیار آسان می باشد. در اینجا یک راهنمای گام به گام با مثال برای درک ساده تر آورده ایم. ابتدا قالب تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری ما را دانلود کنید. همچنین تصویر نمونه لیست کارها را در زیر مشاهده می کنید. سپس مراحل زیر را دنبال کنید.
مرحله 1
تمام گزینه های خود را به عنوان برچسب های سطر در جدول لیست کنید و عوامل تاثیر گذار را به عنوان برچسب ستون در جدول بنویسید. به عنوان مثال، اگر می خواهید یک لپ تاپ جدید خریداری کنید، عوامل مورد نظر ممکن است هزینه، ابعاد و ظرفیت هارد دیسک باشد.
مرحله 2
سپس، به هر گزینه برای هر یک از عوامل تصمیم گیری خود امتیاز دهید.امتیاز هر گزینه از 0 (ضعیف) تا 5 (بسیار خوب) می تواند متغیر باشد. توجه داشته باشید که لازم نیست امتیاز ها متفاوت باشند- اگر هیچ کدام از آنها برای منظور شما برای یک فاکتور خاص مناسب نیست، پس همه گزینه ها باید 0 باشند.
مرحله 3
گام بعدی این است که ضریب اهمیت نسبی عوامل تصمیم گیری را به دست آوریم. مثلا 0تا5 این را مشخص می کند که: 0 یعنی این عامل در تصمیم نهایی کاملا بی اهمیت است و 5 به این معنی است که این عامل در تصمیم نهایی بسیار مهم است. همچنین قابل قبول است که فاکتورهایی با اهمیت یکسان در جدول داشته باشیم.
نکته:
بدست آوردن این ضریب ها ممکن است واضح باشد اگر واضح نبود، از یک تکنیک مانند تجزیه و تحلیل مقایسه زوجی برای برآورد کردن آنها استفاده کنید.
مقاله مرتبط: تجزیه و تحلیل مقایسه زوجی
مرحله 4
در حال حاضر هر یک از نمرات بدست آمده از مرحله 2 را در ضرایب اهمیت نسبی عامل که در مرحله 3 محاسبه شده است، ضرب کنید. این کار به شما نمرات وزنی را برای هر ترکیب گزینه / فاکتور می دهد.
مرحله 5
در نهایت، این نمرات وزنی را برای هر یک از گزینه های خود جمع ببندید. گزینه ای که بالاترین امتیاز را بیاورد برنده است!
نکته:
اگر شهود شما به شما می گوید که برنده ی این جدول بهترین گزینه نیست، سپس در نمره ها و ارزیابی هایی که اعمال کرده اید بازنگری کنید. این ممکن است نشانه ای از این باشد که عوامل خاصی برای شما مهم تر از آنچیزی است که در ابتدا فکر می کردید.
همچنین، اگر یک گزینه برای یک عامل بسیار ضعیف نمره آورد، تصمیم بگیرید که آیا این نمره دهی از نظر شما منطقی بوده یا خیر.
مثال
یک شرکت خدماتی نیاز به پیدا کردن یک منبع جدید برای مواد اولیه خود دارد. او چهار گزینه دارد.
عواملی كه ميخواهد در نظر بگيرد عبارتند از:
- هزینه
- کیفیت
- محل
- قابلیت اطمینان بودن
- گزینه های پرداخت
در ابتدا، جدول زیر نشان داده شده است، ترسیم می کند و هر گزینه را با توجه به اینکه چه مقدار از هر عامل را ارضا می کند، به دست می آورد:
عوامل |
هزینه |
کیفیت |
محل |
اطمینان |
پرداخت |
جمع |
| اهمیت | ||||||
| تامین کننده 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| تامین کننده 2 | 0 | 3 | 2 | 2 | 1 | |
| تامین کننده 3 | 2 | 2 | 1 | 3 | 0 | |
| تامین کننده 4 | 2 | 3 | 3 | 3 | 0 |
بعد او ضریب نسبی را برای هر یک از عوامل تعیین می کند. سپس این ضریب را در نمره هایی که قبلا وارد شده اند ضرب می کند و آنها را جمع می کند. نتیجه در شکل 2 نشان داده شده است:
در جدول زیر تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری که ارزیابی وزن دار را نشان می دهد که هر یک از تولیدکنندگان تا چه میزان هر فاکتور را ارضا می کنند.
عوامل |
هزینه |
کیفیت |
محل |
اطمینان |
پرداخت |
جمع |
| اهمیت | 4 | 5 | 1 | 2 | 3 | |
| تامین کننده 1 | 4 | 0 | 0 | 2 | 9 | 15 |
| تامین کننده 2 | 0 | 15 | 2 | 4 | 3 | 24 |
| تامین کننده 3 | 8 | 10 | 1 | 6 | 0 | 25 |
| تامین کننده 4 | 8 | 15 | 3 | 6 | 0 | 32 |
این اعداد به وضوح نشان می دهد که تامین کننده 4 بهترین گزینه است، حتی با وجود عدم انعطاف پذیری گزینه های پرداخت آن.
نکات کلیدی
تجزیه و تحلیل ماتریس تصمیم گیری به شما کمک می کند تا بین گزینه های مختلف تصمیم گیری کنید، خصوصا در جایی که باید عوامل متعددی را در نظر بگیرید.
برای استفاده از این ابزار، گزینه های خود را به عنوان ردیف در یک جدول قرار دهید. ستون ها را برای نشان دادن عواملی که باید در نظر بگیرید تنظیم کنید. برای هر عامل با استفاده از اعداد از 0 (ضعیف) تا 5 (بسیار خوب) امتیاز دهید و سپس وزن ها را برای نشان دادن اهمیت هر یک از این عوامل تعیین کنید.
هر نمره را با وزن عامل ضرب کنید تا سهم خود را در انتخاب کلی نشان دهد. در نهایت کل نمرات را برای هر گزینه جمع کنید. بهترین امتیاز بهترین گزینه خواهد بود.