اصطلاحات بیماری،اختلال و سندرم در حوزه روانشناسی بسیار پر تکرار هستند و ما گاهی از این اطلاحات، اشتباه استفاده میکنیم یا شاید تا کنون متوجه تفاوت آن ها نشده ایم. در این مقاله به توضیح و تفاوت اصطلاحات بیماری،اختلال و سندرم می پردازیم.

تعریف بیماری

بیماری یک وضعیت غیرطبیعی خاص است که بر ساختار یا عملکرد تمام یا بخشی از یک ارگانیسم تأثیر منفی می گذارد و فرد تغییراتی در جسم یا روان خود احساس می کند. بیماری ها اغلب با علائم و نشانه های خاصی همراه هستند. یک بیماری ممکن است توسط عوامل خارجی مانند پاتوژن ها یا اختلالات داخلی ایجاد شود. به عنوان مثال، اختلالات داخلی سیستم ایمنی می تواند انواع بیماری های مختلف، از جمله اشکال مختلف نقص ایمنی، حساسیت مفرط، آلرژی ها و اختلالات خود ایمنی را ایجاد کند. بیماری ها به دو دسته جسمانی و روانی تقسیم می شوند که هر یک دارای زیر شاخه های خود هستند.و اما بیماری روانی به گروهی از بیماری ها گفته می‌شود که بر ذهن و رفتار های فرد تأثیر می گذارند.

تعریف اختلال

اختلال در لغت به معنای بی نظمی، آشفتگی و بهم ریختگی می باشد. در روانشناسی اختلال به مشکلات ناشی از یک بیماری گفته می شود که در قسمتی از بدن یا ذهن افراد و عملکرد آن ها مشکل ایجاد می کنند. مثلاً اختلال اضطراب که نتیجه ی داشتن یک بیماری روانشناختی است. اختلالات را می توان به صورت روانی، جسمی، ژنتیکی، ذهنی، عاطفی، رفتاری و ساختاری طبقه بندی کرد.

انواع اختلالات رایج در روانشناسی

اختلال دارویی: ناهنجاری یا اختلال عملکردی چند دارو با هم
اختلال روانی: یک الگوی روانشناختی همراه با پریشانی یا ناتوانی
اختلال عصبی: علائم عصبی مانند(بی‌حسی، نابینایی، فلج یا متناسب بودن)
اختلال وسواس اجباری: اختلال اضطرابی است که با رفتارهای تکراری با هدف کاهش اضطراب مشخص می‌شود
اختلال شخصیت: الگوی ماندگار از تجربه و رفتار درونی
اختلال افسردگی: حالت پریشانی و غم که در تغذیه، تفریح، الگوی خواب و رفتار تأثیر می‌گذارد

تعریف سندرم

 به مجموعه ای از علائم و ویژگی های خاص که همگی در یک زمان ظاهر شده و می توانند نشان دهنده یک اختلال یا مشکل باشند، سندرم گفته می شود. سندرم ها می توانند علاوه بر تاثیرات روانی رایج بر روی قسمت های مختلفی از بدن تاثیر داشته باشند. برخی از آن ها بر روی گفتار، برخی بر روی یادگیری و برخی هم بر روی مهارت های ارتباطی فرد موثر هستند. سندرم ها انواع متفاوتی دارند و تعداد آن ها بی شمار است.

تفاوت بیماری،اختلال و سندرم در چیست؟

با توجه به توضیحات قبلی در مورد هر یک از این اصطلاحات، ابتدا بیماری و سندرم را باهم مقایسه می کنیم:

سندرم مجموعه ای از صفات یا ناهنجاری های قابل تشخیص است که تمایل دارند با هم رخ دهند و با یک بیماری خاص مرتبط هستند. سندرم در واقع مجموعه ای از صفات یا ویژگی های متمایز است که در کنار هم قرار دارند. منشأ این اصطلاح، از کلمات یونانی «syn»، «با هم»، و «drome» برای «دویدن» است. اکثر سندروم ها به نام پزشکی که اولین بار آن ها را در افراد مشاهده کرد نامگذاری شده اند. به عنوان مثال، سندرم داون وضعیتی است که اولین بار توسط دکتر داون مورد توجه قرار گرفت. سندرم مارفان وضعیتی است که اولین بار توسط دکتر مارفان مشاهده شد.

بیماری یک مشکل بدن است که عملکرد طبیعی و فرآیندهای فیزیولوژیکی را مختل می کند. هر بیماری علائم و نشانه های خاص خود را دارد که به آن نسبت داده می شود.

تفاوت اساسی بین این دو اصطلاح مربوط به علائمی است که آنها ایجاد می کنند. یک بیماری را می توان به عنوان یک وضعیت سلامتی تعریف کرد که دلیل مشخصی در پشت آن وجود دارد. با این حال، یک سندرم  ممکن است تعدادی علائم را بدون علت قابل شناسایی ایجاد کند. سندرم به گروهی از علائم اشاره دارد، در حالی که یک بیماری به یک وضعیت ثابت اشاره دارد. بیماری وضعیتی است که با 3 عامل اساسی مشخص می شود:(علت بیولوژیکی ثابت در پشت این وضعیت، گروه مشخصی از علائم و تغییر مداوم در آناتومی به دلیل شرایط) اماسندرم هیچ یک از این ویژگی ها را ندارد. حتی علائمی که وجود دارند معمولاً سازگار نیستند و قطعاً به یک علت منفرد قابل ردیابی نیستند.

حال به بررسی تفاوت بیماری و سندرم با اختلال می پردازیم:

اختلال یعنی ایجاد مشکل در عملکرد طبیعی یا منظم بدن و ذهن انسان. به عنوان مثال، اختلال یادگیری ناشی از بیماری اوتیسم و دیگر بیماری ها.

اختلالات را می توان به بخش های زیر طبقه بندی کرد:

ذهنی
فیزیکی
ژنتیکی
عاطفی
رفتاری
ساختاری
وضعیت (وضعیت غیر طبیعی سلامتی که با فعالیت‌های معمول یا احساس تندرستی تداخل می‌کند. گاهی اوقات، یک سندرم می تواند به دلیل تعدادی از بیماری ها ایجاد شود یا خود یک وضعیت پزشکی باشد. به عنوان مثال، سندرم خستگی مزمن یک وضعیت عصبی است که از مجموعه ای از علائم علاوه بر علامت اصلی کسالت پس از تمرین تشخیص داده می شود.)

شناخت این اصطلاحات سبب می شود تا دانش خود را در مورد دنیای بزرگ روانشناسی افزایش دهید و خود را بهتر درک کنید و به سلامت روان اهمیت دهید. همچنین افزایش آگاهی برای شناخت علائم و نشانه های روانشناختی به پیگیری و مراجعه به موقع شما به یک مشاوره و متخصص کمک خواهد کرد.