استراتژی های خواندن

بسیاری از ما در موقعیت های مختلف کاری و تحصیلی مجبوریم متون مختلفی را مطالعه کنیم. متونی در غالب اسناد، وبلاگ ها، کتاب ها، مجلات و یا کتاب های الکترونیکی. آیا تا به حال این مشکل را داشته اید که ضمن مطالعه یک متن چیزی از آن متوجه نشده باشید یا چیزی از آن در ذهنتان نماند؟

در این مقاله از جعبه ابزار ذهنی سعی داریم استراتژی هایی که کمک می کند تا به طور موثر و کارآمد مطالعه کنید معرفی کنیم.

هدف از خواندن چیست؟

قبل از شروع به خواندن هر چیزی از خود بپرسید که چرا می خوانید؟ آیا هدف شما از خواندن فقط فهم متن است؟ بعد از خواندن چه می خواهید بدانید؟ دقیقا به چه سوالی قرار است پاسخ دهید؟

زمانی که با هدف شروع به مطالعه کنید می توانید با یک بررسی بدانید که آیا منبع مورد نظر به سوال شما پاسخ می دهد یا خیر.

برای پاسخ به این سوال که آیا کتاب، نیاز شما را مرتفع می کند یا خیر، نیاز است به عنوان فصول و مقدمه فصول نگاهی بیاندازید. عنوان فصول و مقدمه یک دید کلی از ساختار موضوع به شما می دهد.

اگر می بینید منبع مورد نظر به سوال شما پاسخ نمی دهد، وقتتان را برای خواندن آن هدر ندهید.

در رابطه با دیگر منابع اطلاعاتی مانند سایت ها و شبکه های اجتماعی، Rss هایی که مشترک می شوید و گروه هایی که عضو آن هستید را بررسی کنید که متناسب با موضوعی باشند که به آنها علاقه دارید.

بدانید که چقدر باید عمیق شوید

برای اینکه بدانید منبع مورد نظر با هدف و سوال شما متناسب است نگاه کردن به عناوین، سرفصل ها و خلاصه فصل ها کفایت می کند.

اگر نیاز است تا یک سطح متوسط از کتاب را مطالعه کنید و یک مطالعه سطحی و پایه نسبت به موضوع داشته باشید، می توانید متن را اسکن کنید. مطالعه سریع و گذری داشته باشید و سعی کنید تنها روی کلمات و کلیدواژه ها متمرکز شوید. در نگاه گذرا شکل ها و نمودارها می توانند کمک کننده باشند.

تنها در صورتی که نیاز است در رابطه با موضوعی دانش عمیق و جامعی کسب کنید، متن را دقیق و با جزئیات بخوانید. در این مورد نیز ابتدا سعی کنید یک مفهوم کلی و جامع از موضوع داشته باشید و سپس به مطالعه ی عمیق بپردازید. روش SQ3R، تکنیک خوبی برای مطالعه عمیق است.

خواندن فعال

هنگامی که در حال مطالعه متن هستید، باید تلاش کنید تا مطالعه شما فعال باشد. در حین خواندن به برجسته کردن مفاهیم مهم و کلیدواژه ها بپردازید و سیستم نت برداری مناسبی را بکار ببرید. تکنیک نقشه های ذهنی، تکنیکی عالی برای یادداشت برداری است.

بدانید چگونه قسمت های مختلف را مطالعه می کنید

اسناد مختلف، مفاهیم مختلف را بصورت مختلفی در خود جای داده اند. با دانستن چارچوب و قالب انواع اسناد در وقت خود صرفه جویی کنید و تلاش متناسب نسب به آن اختصاص دهید.

با دانستن چارچوب مقالات و کتاب های مختلف می توانید با سرعت بیشتری اطلاعاتی که می خواهید را استخراج کنید.

مجلات و روزنامه ها

مجلات و روزنامه ها معمولا قسمت پرزرق و برق یک موضوع را به اشتراک می گذارند. این گونه منابع اغلب قسمت های جذاب را پوشش می دهند و از انتشار قسمت های مهم خودداری می کنند، و ممکن است اطلاعات کمتر جالب توجه که شاید کمک بیشتری به فهم موضوع کند را نادیده بگیرند.

موثرترین روش مطالعه این گونه منابع اسکن سریع جداول و اشکال و شاخص های مهم است. اگر قسمتی از مجله در رابطه با موضوعی مرتبط بود، آن قسمت را جدا کنید و در کنار دیگر منابع از آن استفاده کنید.

خواندن مقالات مجلات

سه نوع مقالات در مجلات و روزنامه ها وجود دارد:

مقالات خبری: در خبرها اصلی ترین قسمت متن در عنوان آورده می شود. در شروع متن نیز ابتدا مهمترین بخش خبر و موضوع آورده می شود.  به ترتیب از شروع متن، محتوا از مهمترین به کم اهمیت ترین پیش می رود.

مقالات روایتی: این مقالات نقطه نظرات دیگران در رابطه با موضوع است.  در اینجا نیز مهمترین قسمت ها در در مقدمه و خلاصه آورده می شود و بدنه متن حاوی استدلال های حمایت کننده است.

مقالات ویژه: این گونه مقالات با هدف خاصی نوشته می شوند و حاوی سرگرمی یا دانش زمینه ای در رابطه با موضوعی است. در اینگونه مقالات، مهمترین قسمت ها داخل متن هستند.

خودتان فهرست مطالب ایجاد کنید

قبول فهرست مطالب نویسنده کتاب به این معناست که شما با هیچ هدفی تنها با هدف مطالعه به سمت متن رفته اید. اگر هدف خاص یا سوالی دارید خودتان قبل از شروع به مطالعه اهداف و سوالات خود را بنویسید و با فهرست خودتان به مطالعه بپردازید.

استفاده از واژه نامه های فنی

اگر متنی که می خوانید حاوی تعداد زیادی کلید واژه ها و مفاهیم عجیب و غریب و غیرمرتبط با تخصص شماست. بسیار مناسب است که در کنار خود یک واژه نامه تخصصی و فنی داشته باشید و در صورت لزوم از آن استفاده کنید.

نکاتی در رابطه با خواندن

• زمان خواندن متن بسیار مهم است. زمان مطالعه تعیین می کند که خواندن چقدر آسان باشد و چه میزان اطلاعات در حافظه باقی بمانند.
• زمانی که متن شما نیاز به تمرکز زیاد دارد، زمانی را انتخاب کنید که در بهترین حالت خود قرر داشته باشید یا بیشترین انگیزه و انرژی را داشته باشید. مقاله ما در رابطه با عنوان “آیا این تکلیف صبح است؟” کمک می کند تا زمان های مطالعه خود را به ترتیب اهمیت متون برنامه ریزی کنید.
• مکان مطالعه و خواندن هم مهم است. قطعا خوتندن در رخت خواب توصیه نمی شود، چرا که منجر به خواب می شود. مکان مطالعه باید آرام، بدون محرک مزاحم و دارای نور کافی باشد.
• پس از پایان مطالعه برای هر قسمت از متن یک پاراگراف به زبان خودتان از آنچه فهمیدید بنویسید. این عمل علاوه بر مطالعه عمیق تر به یادآوری راحت تر اطلاعات کمک می کند.