تصویر بدنی یا body image

در طول تاریخ، مردم همیشه به زیبایی جسمی انسان اهمیت داده اند. جامعه، رسانه‌ها، رسانه‌های اجتماعی و فرهنگ عامه اغلب این دیدگاه‌ها را شکل می‌دهند، و این می‌تواند بر نظر افراد در مورد بدنشان تأثیر بگذارد. با این حال، استانداردهای رایج همیشه مفید نیستند. در دنیای امروز، ما هرروز با عکس های بی عیب و نقص در فضای مجازی بمباران می شویم؛ زوج های خوشحال، کودکان زیبا و بدن های بی نقص. اما در دنیای واقعی، تحقق این تصاویر دشوار و حتی نشدنی است. بنابراین شاید تعجبی نداشته باشد که سازمان های بهداشت هشدار می دهند که مشکلات سلامت روان به ویژه در بین جوانان در حال افزایش است. با این حال، می توان اقداماتی را برای محافظت از خود در برابر هجوم این فضای بی عیب و نقص انجام داد. یکی از سلاح‌های ارزشمندی که باید ایجاد کرد، تصویر مثبت از بدن، پذیرش بدن با نقاط مثبت و منفی آن است. این به شما کمک می کند که با بدن خود احساس راحتی و رضایت کنید و خودتان را با دیگران مقایسه نکنید.

تصویر بدنی چیست؟

تصویر بدنی شامل احساسات، افکار و درک شما از بدنتان و جذابیت فیزیکیتان است، چه زمانی که بدنتان را می بینید، چه زمانی که به آن فکر می کنید و چه زمانی که جلوی آینه هستید. تصویر بدنی تحت تاثیر موارد زیر است:

• احساس شما در مورد بدنتان، از جمله قد، وزن و فرم
• باورهای شما در مورد بدنتان، که ممکن است شامل نظراتی در مورد ظاهر ‘ایده آل’ باشد.
• احساس شما در مورد فیزیک بدنتان در حالت های مختلف مثل حرکت کردن یا ورزش کردن
• فرهنگ، کلیشه ها، فضای مجازی، استانداردهای زیبایی و باور افراد خصوصا اطرافیان شما

تصویر بدنی طبق عوامل تاثیر گذار بر آن می تواند مثبت یا منفی باشد و البته شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.

تصویر بدنی منفی

فردی که تصویر بدنی منفی دارد، از بدن و ظاهر خود احساس نارضایتی می کند. نارضایتی از بدن می تواند جزئی باشد(حیف که بینی من خیلی بزرگ است)  یا می تواند شدید باشد(من از همه چیز در مورد بدنم متنفرم). در افراد با تصویر بدنی منفی ممکن است:

• خود را با دیگران مقایسه کند و هنگام انجام این کار احساس بی کفایتی داشته باشد.
• احساس شرم یا خجالت کند.
• اعتماد به نفس و عزت نفس پایینی داشته باشد.
• با بدن خود احساس ناراحتی و ناخوشایندی کند.
• قسمت هایی از بدن خود مانند بینی خود را به شکلی غیر طبیعی و بدفرم ببیند
• دائما نقص درک شده را با آرایش یا لباس پنهان کند.
• هرگز از ظاهرش راضی نباشد.
• نیاز بیش از حد به اطمینان از جانب دیگران دارد.

در برخی موارد، داشتن تصویر منفی از بدن می تواند منجر به ایجاد مشکلات سلامت روانی مانند افسردگی شود. همچنین ممکن است فرد به دنبال جراحی های غیرضروری، عادات ناایمن کاهش وزن(مانند رژیم های شدید) یا استفاده نامناسب از هورمون ها برای ساختن عضلات باشد. به گفته انجمن ملی اختلالات خوردن، ارتباط قوی بین اختلالات خوردن و تصویر منفی بدن وجود دارد. برخی دپار اختلال بدریخت انگاری بدن می شوند. فرد مبتلا به این اختلال قسمتی یا تمام بدن خود را منفی می بیند. آنها ممکن است برای ‘تصحیح’ سایز بدن خود درخواست جراحی زیبایی کنند، زمانی که برای دیگران طبیعی به نظر می رسد.

تصویر بدنی منفی از کجا می آید؟

تصویر بدن به تنهایی ایجاد نمی شود. فرهنگ، خانواده و دوستان همگی پیام‌های مثبت و منفی را در مورد بدن منتقل می‌کنند. رسانه ها، همسالان و اعضای خانواده همگی می توانند بر تصویر بدنی افراد تأثیر بگذارند. آنها می توانند حتی از سنین پایین افراد را تشویق کنند که بدن ایده آلی وجود دارد و فرد باید به آن دست یابد؛ که البته این بدن ایده آل غیر واقعی و غیر طبیعیست. صنعت مد همچنین زمانی که از مدل های کم وزن برای نمایش محصولات خود استفاده می کند، مثال ناسالمی را ارائه می دهد. تبعیض بر اساس نژاد، اندازه، توانایی، جهت گیری جنسیتی و سن نیز نقش دارد. قرار گرفتن در معرض تهاجمات کوچک روزانه در محل کار و در جامعه می تواند باعث شود افراد احساس کنند که آنها کافی نیستند یا به نوعی کمبود دارند. بیماری و تصادف نیز می تواند تأثیر داشته باشد. بیماری های پوستی، ماستکتومی برای سرطان سینه یا قطع اندام می تواند باعث شود که افراد در ظاهر خود و دیگران تجدید نظر کنند. علاوه بر اینها، مطالعات نشان داده‌اند که زنانی که انعطاف‌پذیری بیشتری دارند(مرتبط با حمایت خانواده، رضایت از نقش جنسیتی، استراتژی‌های مقابله، تناسب اندام و رفاه) احتمال بیشتری دارد که تصویر بدنی مثبتی داشته باشند. این نشان می دهد که ناامنی عاطفی نیز ممکن است به تصویر منفی بدن کمک کند. مکالمات تحقیرکننده در مورد بدن، مانند زمانی که افراد مدام از چاقی صحبت می کنند نیز می تواند منجر به احساسات منفی بیشتر، خلق و خوی ضعیف یا الگوهای منفی خوردن شود.

تصویر بدنی منفی در کودکان و نوجوانان

بسیاری از چیزها می‌توانند باعث نگرانی‌های مربوط به وزن کودکان و نوجوانان شوند و بر عادات غذایی آنها به روش‌های بالقوه ناسالم تأثیر بگذارند.داشتن مادرانی که به شدت نگران وزن خود هستند و مادرانی که به شدت نگران وزن و ظاهر فرزندانشان هستند، افزایش وزن طبیعی و سایر تغییرات بدن در دوران بلوغ، فشار همسالان برای خوب به نظر رسیدن، ضعف در عزت نفس و تصاویر رسانه ای از تصویر ایده آل بدن همگی بر تصویر بدنی کودکتن و نوجوانان تاثیر گذار است. نوجوانان ممکن است از راه های ناسالم مثل مصرف قرص و سیگار یا حذف وعده های غذایی اقدام به کاهش وزن کنند. نگرانی شدید بابت تصویر بدنی و راه های ناسالم برای کاهش وزن می تواند آسیب جدی به رشد جسمی، عاطفی و اجتماعی کودکان و نوجوانان بزند.

تصویر بدنی مثبت

وقتی فردی تصویر بدنی مثبتی دارد، می‌داند که احساس ارزشمندی او به ظاهرش بستگی ندارد. داشتن تصویر بدنی مثبت شامل موارد زیر است:

• پذیرش و قدردانی از کل بدن خود، از جمله اینکه چگونه به نظر می رسد و چه کاری می تواند انجام دهد.
• داشتن مفهوم گسترده ای از زیبایی نه صرفا یک استاندارد واحد و غیر فابل تغییر
• داشتن تصویر بدنی پایدار و با ثبات
• داشتن حس مثبت درونی از جسم خود

 ‘زیبایی یک تصویر واحد نیست، بلکه تجسم فعال و تجلیل از خود است.’

سازمان بادی پازتیو ( Body positive organization)

برای بهتر شدن تصویر بدنی چه کارهایی می توانیم انجام دهیم؟

1. فهرستی از ده موردی که واقعاً در مورد خودتان دوست دارید تهیه کنید (به ظاهر شما مربوط نباشد) و به خود یادآوری کنید که ظاهر شما تأثیر صد در صدی بر شخصیت شما ندارد.
2. وقتتان را با کسانی بگذرانید که نظرات مثبتی در مورد شما دارند و در کنار نقاط ضعف، نقاط قوت شما را هم می بینند.
3. لباس هایی بپوشید که دوست دارید و به شما احساس اعتماد به نفس می دهد.
4. کارهایی را که بدون بدنتان نمی توانستید انجام دهید را به خود یادآور شوید و یادتان باشد که تک تک سلول های بدنتان یرای حیات شما در حال تلاشند.
5. خودآگاهی، خود کنترلی ثبات عاطفی بسیار کمک کننده خواهند بود.
6. از کمالگرایی خود بکاهید، برخورد درست با انتقادهای دیگران را یاد بگیرید و مدیریت انتقاد افراد در رسامه های اجتماعی را جدی بگیرید.
7. و در نهایت اگر احساس کردید که به تنهایی نمی توانید تصویر بدنی خودتان را تغییر دهید، از یک رواندرمانگر کمک بگیرید.

در آخر تصویر بدنی ضعیف یا منفی می تواند نقطه شروع بیماری های روانی جدی، از جمله اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی عصبی، و همچنین اضطراب و افسردگی باشد(و اگر فکر می کنید ممکن است از یکی از این شرایط رنج ببرید، باید به دنبال کمک حرفه ای باشید). بنابراین ایجاد و حفظ یک تصویر مثبت از بدن مهم است. یاد گرفتن پذیرش خود و بدنتان یکی از مهم ترین مهارت های شخصی برای ذهن است.