سرخ شدن و زبان بدن

چارلز داروین سرخ شدن صورت را انسانی ترین شیوه بروز عواطف می دانست و جزو اولین کسانی بود که به مبنای زیستی و عصبی پدیده سرخ شدن صورت پرداخت. او در یکی از آخرین کارهایش بنام بروز عواطف در انسانها و حیوان ها مفصلا در این باره بحث کرده و عنوان می کند سرخ شدن صورت ریشه ای کاملا انطباقی دارد. در این مقاله در حقایقی مورد سرخ شدن و زبان بدن بحث شده است.

چرا وقتی خجالت می کشیم سرخ می شویم؟

سرخ شدن شدید معمولا به لحظات زمانی مربوط است که ما احساس می کنیم که جنبه مثبت تصویر ما توسط خود ما یا شخص دیگری آسیب دیده است. اما همیشه به این سادگی نیست. تعیین دقیق احساساتی که منجر به سرخ شدن می شود کار دشواری است، برای هر فرد و موقعیتی متفاوت است اما توضیح علائم فیزیکی آن راحت تر است. این امر مربوط به پاسخ گریز-اجتناب است. درست است که به طور منطقی هیچ تهدید فیزیکی وجود ندارد اما به نوعی تهدیدی برای طرد شدن و از دست دادن موقعیت است. شما نمی خواهید احمق به نظر برسید و توجهات منفی را به خود جلب کنید.

هنگامی که به صورت ناخودآگاه احساس تهدید می کنیم، سیستم اعصاب سمپاتیک ما وارد عمل می شود. که این امر موجب ترشح آدرنالین و در نتیجه افزایش ضربان قلب و انبساط رگ ها می شود. که منجر به هجوم خون به صورت و قرمز شدن آن می شود. و به این دلیل که در سیستم اعصاب سمپاتیک این اتفاق می افتد، غیر ممکن است که بتوان جلوی آن را گرفت.

سرخی از خجالت یک پدیده روانشناختی یا اجتماعی؟

جالب است که بدانید هر دو نقش دارند. در مفهوم اجتماعی، بیشتر زمانی اتفاق می افتد که دیگران حضور داشته باشند. اتفاق می افتد که افراد در تنهایی خود نیست صورت شان سرخ شود اما این اتفاق زمانی بیشتر از که افراد دیگر حضور داشته باشند.

در مفهوم روانشناختی، بخش بزرگی از خجالت این حقیقت است که ما -به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه-  احساس می کنیم این لحظه شرم آور است که ممکن است این احساس ما درست باشد و یا ممکن است غلط باشد. این ادراک و قضاوت ما از لحظه ای که در آن قرار داریم باعث خجالت و در نتیجه قرمز شدن ما می شود. پس این قضیه هم جنبه روانشناختی و هم جنبه اجتماعی دارد.

فرضیات روانشناختی درباره سرخ شدن

ری کروزییر، استاد روان شناسی در دانشگاه انگلستان است. به نظر او سرخی صورت بر اثر خجالت وسیله‌ای است برای ایجاد هنجارهای اجتماعی. همه ما باید به این هنجارها پایبند باشیم تا جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم به هرج و مرج کشیده نشود. وقتی صورت مان سرخ می شود، یعنی این که خجالت زده هستیم و می دانیم قوانین اجتماعی را زیر پا گذاشته ایم و حالا داریم تاوان آن رفتار غلط را پس می دهیم. کسانی که ما را در این وضع می بینند از روی تجربه درک مان می کنند و می فهمند چه احساس ناخوشایندی داریم. پس سرخی صورت یک نوع ابراز تأسف غیر کلامی ‌و جسمانی در مقابل اشتباهات مان است.

او معتقد است خجالت کشیدن نشانگر هوش اجتماعی است. پیش نیاز خجالت این است که بتوانید اول از همه احساسات دیگران را بفهمید، یعنی با آنها همدلی کنید و نسبت به موقعیت اجتماعی ای که در آن قرار دارید آگاه باشید. این همدلی و هوش اجتماعی در سال های اولیه زندگی شکل می گیرد، حول و حوش زمانی که به مدرسه می رویم و فعالیت های اجتماعی را تجربه می کنیم. با مطالعه چگونگی پیشرفت هوش اجتماعی، روانشناسان به این نتیجه رسیده اند که سرخی صورت بر اثر خجالت، همگام با آگاهی ما از دیگران شکل می گیرد. یافته های فوق تائید می کند که این پدیده ریشه اجتماعی دارد.

توماس هابز، فیلسوف قرن 17 در توصیف جوامع اولیه، آنها را کثیف و وحشی خطاب می‌کند. اگر گفته های او صحت داشته باشد، آن وقت می توان این طور برداشت کرد که سرخی صورت وسیله ای برای ابراز تأسف در مقابل اهانت به دیگران است.

این رفتار در میان حیوانات هم قابل مشاهده است. آنها نشانه هایی حاکی از عذرخواهی از خود بروز می دهند تا اطرافیان بفهمند از آنچه کرده اند پشیمان هستند. مثلا در کشورهای غربی که نگهداری حیوانات خانگی مثل سگ رایج است، دیده شده وقتی سگ خانگی مرتکب اشتباهی می شود، می آید و شکمش را به پای صاحبش می چسباند تا به نوعی عذرخواهی خودش را نشان داده باشد.

فرضیه دیگری وجود دارد که می‌گوید شخصیت همه آدم ها از سه جزء تشکیل می شود؛ خودشیفتگی، کمال‌گرایی و خشونت. این سه جزء با درجات مختلف با یکدیگر ترکیب می شوند و هزاران شخصیت متفاوت را می سازند. جنبه خودشیفتگی بر پایه جستجوی شهرت و افتخار قرار دارد. فرد خودشیفته می خواهد از دیگر همنوعانش برتری داشته باشد.

وقتی این جستجو بر اثر یک موقعیت شرم آور از مسیر طبیعی خود خارج می شود احساس خجالت می کنیم، بعدش هم به دلیل ترشح آدرنالین گونه های مان سرخ می شود. صرف نظر از این که کدام فرضیه درست تر است، باید توجه داشت که آدم ها یک میل طبیعی به بخشیده شدن دارند. به همین دلیل است که موقع خجالت گونه‌های شان سرخ می شود. اگر غیر از این بود دلیلی برای قرمز شدن وجود نداشت.

چگونه برافروختگی و قرمز شدن پوست را درمان کنیم؟

آرام کردن خود

آرام کردن خودتان می تواند به پاسخ استرسی فعال پایان دهد. با پایان یافتن پاسخ استرسی، تغییراتی که در بدن ایجاد کرده هم متوقف می شود از جمله انحراف خون بدن به اندام هایی خاص به دلیل آمادگی اضطراری.

مقابله با اضطراب اجتماعی

اغلب ما به این دلیل احساس خجالت می کنیم چون نگران فکر مردم درباره خودمان هستیم. هر چه بیشتر نگران دلسرد شدن احتمالی یک شخص، مسخره کردن یا طرد شدن از سوی او باشید، بیشتر دچار اضطراب اجتماعی خواهید شد. به دست گرفتن مشکلات اضطراب اجتماعی، می تواند احساس خجالت را محدود کرده و واکنش های مرتبط با آن از قبیل برافروختی و گلگون شدن صورت را کاهش دهد.

کمپرس سرد صورت

قبل از اتفاق یا رویدادی که قرار گرفتن در آن عامل قرمزی صورتتان است، با یک لیف حمام به مدت 5 دقیقه صورت خود را با آب سرد خیس کنید. کمپرس سرد رگ های خونی شما را منقبض می کند.

از چیزهای به رنگ سبز یا سبزیجات استفاده کنید

همراه با کمپرس سرد می توانید از یک لوسیون با رنگ مایل به سبز استفاده کنید. اساس نظریه دکتر الیزابت بردین استادیار پوست این است که رنگ سبز، رنگ قرمز را خنثی می کند. زیرا رنگ سبز در قسمت پایانی تفکیک رنگ های گرم و سرد قرار دارد.

اجتناب از خوردن گرمی ها

اگر مستعد قرمزی صورت هستید، از خوردن نوشیدنی های داغ، الکل، چیزهای گرم و هر چیز تندی اجتناب کنید. زیرا این مواد باعث آزاد شدن یک ماده شیمیایی به نام هیستامین در بدن می شوند که برافروختگی صورت را تشدید می کند.