یکی از موضوعاتی که برای والدین اهمیت دارد، آموزش قوانین به کودکان و پیروی و پذیرش معیارها و قوانینی است که به صورت جمعی تدوین شده است.
کودکان با ورود به زندگی اجتماعی و بعد از گذراندن مراحل اولیه کودکی با ملاک‌ها و قوانین بیرونی بیشتری روبرو می‌شوند. حالا دیگر در مهد کودک، شهر بازی، خانه یا هنگام بازی با همبازی‌ها نمی‌توانند دائماً به صورت یکجانبه انتظار داشته باشند که خواسته‌های آنها برآورده شود. گاهی باید صبر کنند و منتظر بمانند. گاهی باید شاهد بروآرده شدن خواسته‌های دیگران باشند و گاهی بایستی از اصولی پیروی کنند تا بازی جمعی با همسالان جریان داشته باشد.
در صورتی که کودک کماکان صرفاً به خواسته‌های خود توجه کند و ضرورت توجه و عمل به قوانین جمعی و گروهی را درک نکند، در ارتباط با محیط بیرونی و دیگران به چالش می‌خورد، دچار ناسازگاری با همسالان و بزرگ‌ترها می‌شود و حتی ممکن است در حالت‌های شدید به اختلالات رفتاری نیز دچار شود. در چنین شرایطی کودک کماکان از دیدگاه‌های خودمحورانه خود فاصله نگرفته و انتظار دارد که همبازی‌ها و دیگران، همگی در همه شرایط به خواسته‌های او توجه کنند. او طاقت کوچک‌ترین عدم ارضای نیازی را ندارد.
کودکان عموماً بعد از محیط خانه وارد مهدکودک می‌شوند و زمان مفیدی در طول روز را در مهدکودک‌ها به سر می‌برند. مهدکودک یکی از مهم‌ترین مکان‌هایی است که کودک نحوه تعامل اجتماعی مناسب و سازگاری با دیگران را می‌آموزد. مربیان مهدکودک‌ها این امکان را دارند که با حضور کودکان همسن مفاهیم مهم و ضروری را به آنها آموزش دهند. چنانچه مطرح شد، یکی از موضوعات مهم دوره کودکی درک چرایی و پیروی از قوانین است. در این مقاله به آموزش قانون به کودکان در مهدکودک‌ها می‌پردازیم.
تکنیک آموزش قوانین به کودکان در مهدکودک
مرحله اول: درگیری ذهنی اولیه و ایجاد انگیزه و کنجکاوی
مانند هر آموزش دیگری برای کودکان ابتدا مربی بایستی با ذکر نکات و مثال‌هایی ذهن کودکان را کنجکاو کند تا درگیر موضوع شوند و انگیزه آنها برای پرداختن به مباحث و تأمل درباره آن را بالا ببرد. مانند: «بچه‌ها، امروز می‌خواهیم درباره چه موضوعی صحبت کنیم؟» یا «بچه‌ها، موضوع امروز ما موضوعیه که در زندگی آینده و ارتباطات ما خیلی مؤثره» و…
مرحله دوم: تفکر کودک را به چالش می‌کشیم
در این مرحله ذهن کودک را به تفکر درباره موضوع اصلی وامی‌داریم. از کودک درباره موضوعات ابتدایی و ساده‌ای که لزوم و اهمیت سازماندهی و تعریف قوانین را روشن می‌کند، سؤال کنید. این‌گونه سؤالات موجب می‌شود تا کودک بر اساس یک تلاش ذهنی درونی و جستجوی فکری اهمیت ایجاد قوانین و رعایت آنها را کشف کند. سؤال های این‌چنینی از سوی مربی: «بچه‌ها، به نظر شما برای اینکه در هنگام بازی همه بچه‌ها فرصت بازی کردن داشته باشند، چه کار کنیم؟» یا «بچه‌ها اگر در هنگام بازی همبازی‌ها با هم به اختلاف بخورند، چگونه باید مسأله را حل کرد؟»، موجب می‌شود کودکان ضرورت و اهمیت هماهنگی گروهی و پیروی جمع از قواعد خاصی را دریابند.
این سؤالات می‌تواند با موضوعات ساده‌تری مانند بازی‌های کودکانه شروع شود، سپس به موضوعاتی همچون مسائل اجتماعی که فهم آن برای کودکان ساده باشد، پرداخت. در باب مسائل اجتماعی می‌توان سؤالاتی همچون: «بچه‌ها، اگر چراغ قرمز وجود نداشت، چه اتفاقی می‌افتاد؟» پرسید. بایستی با موضوعاتی شروع کرد که برای کودکان ملموس و قابل فهم باشد.
در این بخش بایستی سؤالات در حیطه فواید رعایت قانون و مضرات و آسیب‌های بی‌قانونی مطرح شود تا کودکان از ابعاد گوناگون به موضوع قانون و قانونمداری فکر کنند.
مرحله سوم: تدوین قوانین برای پیروی کردن کودکان و پیگیری عمل به آن
جهت عملی کردن دانش به دست آمده درباره اهمیت قوانین می‌توان قوانینی را به اجرا درآورد و در حیطه عمل امتحان کرد. می‌توان در مهدکودک موضوعاتی مثل سر جای خود نشستن و مرتب کردن وسایل و بخش‌های مربوط به هرکودک را اجرا کرد. این مباحث قبلاً به طور نظری مطرح شده است و از کودکان نیز پیشنهاد گرفته شده و حالا اجرا می‌شود. به کودکانی که قوانین را رعایت می‌کنند بایستی جایزه داد تا این رفتارش تقویت شود.
موضوعات مهمی که در دوره پیش‌دبستانی فهم و رعایت آنها برای کودکان ضرورت دارد، شامل موارد زیر است:
- رعایت نوبت
- درجای خود نشتن
- کار خود را انجام دادن
- به وسایل دیگران دست نزدن
- رعایت قوانین بازی
- اجازه گرفتن
مربیان می‌توانند سایر موضوعاتی که مفید می‌دانند را طبق مراحل قبل مورد بازشناسی قرار داده و سپس در این مرحله با شرح توضیحاتی آنها را وضع کنند تا کودکان آنها را اجرا کنند. همچنین برای تمرین اجرا و پیروی از قوانین مطرح شده می‌توان از اجرای نمایش نیز بهره برد. کودکان را راهنمایی کنید تا موضوعاتی که قبلاً مطرح شده است را در قالب موقعیت‌های فرضی به اجرا درآورند.
چنانچه مطرح شد، یکی از موضوعاتی که در دوره کودکی اهمیت دارد، درک چرایی و پیروی از قوانین است. این قوانین شامل دستورالعمل‌های خودساخته در یک بازی تا قوانین اجتماعی گسترده است. همچنین با توجه به اهمیت نقش مهدکودک در آموزش و رشد ذهنی کودکان، مربیان مهدکودک‌ها می‌توانند از طریق تکنیک‌های ساده‌ای قانون و احترام به قانون را به کودکان آموزش دهند. تکنیک‌هایی که با پیروی از اصول ساده و طی مراحل سه گانه ذکر شده قابل اجرا هستند.
