آپنه خواب یا وقفه تنفسی چیست؟ انواع،علائم،علل و درمان
آپنه خواب یک اختلال خواب جدی است. زمانی اتفاق می افتد که تنفس شما در خواب برای لحظه ای قطع می شود. اگر آپنه خواب درمان نشود، می تواند باعث خروپف بلند، خستگی در طول روز یا مشکلات جدی تری مانند ناراحتی قلبی یا فشار خون بالا شود. این وضعیت با خروپف معمولی متفاوت است. خروپف معمولی می تواند ناشی از مشکلات بینی یا گلو، سبک خواب (به ویژه خوابیدن به پشت)، اضافه وزن، سن بالا، یا استفاده از الکل یا داروهای افسردگی باشد. در حالی که خروپف مربوط به آپنه:
- ببسیار بلندتر از خروپف ممولی است
- در حالی که نفس می کشند، برای بیش از 10 ثانیه وقفه احساس می شود
- نفس های کم عمق، بریده بریده یا احساس خفگی
- خروپف بی وقفه
انواع آپنه خواب یا وقفه تنفسی
سه نوع مختلف از آپنه وجود دارد:
آپنه انسدادی خواب
این شایع ترین نوع آپنه خواب است و زمانی اتفاق می افتد زمانی که راه های تنفسی شما بارها و بارها به طور کامل یا جزئی در طول خواب مسدود می شوند، معمولا به این دلیل که بافت نرم در پشت گلو شما می افتد. در زمان آپنه، عضلات دیافراگم و قفسه سینه شما بیش از حد معمول کار می کنند تا راه های تنفسی را باز کنند. ممکن است شروع به نفس کشیدن با صدای بلند کنید یا بدن خود را تکان دهید. این می تواند بر خواب شما تاثیر بگذارد، جریان اکسیژن را به اندام های حیاتی کاهش دهد و منجر به ریتم های غیر طبیعی قلب شود.
آپنه مرکزی خواب
در این نوع آپنه راه تنفسی شما مسدود نمی شود. در عوض، مغز شما نمی تواند عضلات را به دلیل مسائل در مرکز کنترل تنفسی، تکان دهد. این مربوط به عملکرد سیستم عصبی مرکزی شما است. آپنه مرکزی اغلب در افراد مبتلا به بیماری های عصبی عضلانی مانند بیماری های عضلانی امیوتروفیک، کسانی که سکته مغزی داشتند، در افراد مبتلا به نارسایی قلبی یا سایر مشکلات قلبی و بیماران ریه و کلیه، اتفاق می افتد.
آپنه خواب ترکیبی
در این نوع، آپنه مرکزی و انسدادی با هم رخ می دهند. گاهی آپنه انسدادی و گاهی آپنه مرکزی اتفاق می افتد. معمولا درمان این نوع آپنه، مشابه درمان آپنه مرکزی است.
علائم وقفه تنفسی
معمولا خودتان اولین علائم آپنه خواب را متوجه نخواهید شد. در عوض، شریک زندگی شما یا هم اتاقیتان ممکن است شما را آگاه کند. شایع ترین علائم و نشانه های وقفه تنفسی عبارتند از:
- خرناس و خروپف
- خستگی یا خواب آلودگی در طول روز
- بی حسی در خواب
- مرتب از خواب پریدن
- خشکی دهان یا گلو درد هنگام بیدار شدن از خواب
- بیدار شدن ناگهانی پس از حس خفه شدن
- مشکل تمرکز، فراموشی یا لرزش دست و بدن
- افسردگی یا اضطراب
- نیاز دائمی به ادرار کردن در شب
- عرق کردن شبانه
- اختلال عملکرد جنسی
- سردرد
افراد مبتلا به آپنه مرکزی معمولا از خواب بیدار می شوند یا بی خوابی دارند. اما آنها ممکن است زمانی که بیدار می شوند، ممکن است احساس خفگی داشته باشند.
علائم وقفه تنفسی کودکان
علائم آپنه خواب ممکن است در کودکان واضح نباشد. علائم هشدار دهنده عبارتند از:
- کمبود خواب یا خواب آلودگی، دیگران ممکن است آن را به عنوان تنبلی در کلاس درس اشتباه بگیرند
- عملکرد ضعیف مدرسه
- مشکل درتغذیه
- تنفس از دهان
- حرکت قفسه سینه به سمت داخل هنگام دم
- عرق کردن زیادی در شب
- موقعیت های غیر معمول در خواب، مانند خوابیدن بر روی دست و زانوها
- شب ادراری
- یادگیری و اختلالات رفتاری
علل وقفه تنفسی
علت آپنه انسدادی
این آپنه زمانی اتفاق می افتد که عضلات پشت گلو شل شوند. هنگامی که عضلات شل می شوند، راه تنفسی شما تنگ و یا بسته می شود، زیرا شما نفس می کشید. شما نمیتوانید به اندازه کافی هوا دریافت کنید، که این می تواند سطح اکسیژن خون شما کاهش دهد. مغز شما ناتوانی شما را در نفس کشیدن حس می کند و شما را بیدار می کند تا بتوانید راه تنفسی خود را باز کنید. این بیداری معمولا کوتاه است و شما آن را به یاد نمی آورید. شما ممکن است خروپف کنید، بریده بریده نفس بکشید یا احساس خفگی کنید. این الگو می تواند در هر ساعت پنج تا 30 بار تکرار شود و تمام شب خواب عمیق شما را خراب می کند.
علت آپنه مرکزی خواب
این نوع وقفه تنفسی کمتر رخ می دهد و زمانی اتفاق می افتد که مغز شما قادر به انتقال سیگنال ها به عضلات تنفسی شما نیست. این بدان معنی است که شما برای مدت کوتاهی تنفس ندارید. شما ممکن است با تنگی نفس بیدار شوید یا با دشواری به خواب بروید.
ریسک فاکتورهای وقفه تنفسی
این عوامل احتمال ابتلا را افزایش می دهند:
- اضافه وزن
- چاقی گردن
- راه های تنفسی باریک
- مرد بودن
- سن بالا
- سابقه خانوادگی
- نوشیدن الکل
- سیگار کشیدن
- گرفتگی بینی
- نارسایی قلب، فشار خون بالا، دیابت نوع 2، بیماری پارکینسون، سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی، سکته مغزی و بیماری های ریه مزمن مانند آسم
درمان آپنه خواب یا وقفه تنفسی
افراد دارای اضافه وزن می توانند با کم کردن وزن خود بهبود یابند. حتی 10٪ کاهش وزن می تواند تعداد آپنه ها را کاهش دهد. همچنین، از دست دادن وزن می تواند با علت های اشتهای زیاد و مشکلات متابولیسم می تواند وقفه های تنفسی را کمتر کند.
افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب باید از مصرف الکل و بعضی قرص های خواب جلوگیری کنند، که باعث می شود که راه تنفسی به احتمال زیاد در طول خواب بسته شود و دوره های آپنه را افزایش دهد.
در بعضی از بیماران مبتلا به آپنه انسدادی خفیف، وقفه تنفسی تنها زمانی اتفاق می افتد که آنها به پشت بخوابند. در چنین مواردی، استفاده از یک بالش دیگر ممکن است کمک کنند.
افراد مبتلا به مشکلات سینوسی مانند سینوزیت یا انحراف بینی باید از اسپری های بینی یا نوارهای تنفسی برای کاهش خروپف و بهبود جریان هوا برای تنفس راحت شبانه استفاده کنند. اجتناب از محرومیت خواب یا کم خوابی برای همه بیماران مبتلا به اختلالات خواب مهم است.
روش‌های جراحی ممکن است به افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب و سایر افرادی که خروپف می‌کنند اما آپنه خواب ندارند کمک کند. در میان بسیاری از انواع جراحی های انجام شده، روش های سرپایی بهترین روش هستند. جراحی برای افرادی است که بافت بزرگ یا بد شکلی دارند که مانع عبور جریان هوا از طریق بینی یا گلو می شود، مانند انحراف تیغه بینی، بزرگ شدن لوزه ها یا فک پایین کوچک با اوربایت که باعث باریک شدن غیر طبیعی گلو می شود.
عوارض آپنه خواب
آپنه خواب می تواند مشکلات دیگری را ایجاد کند. درمان نکردن آپنه خواب می تواند منجر به:
- فشار خون بالا
- شانس بالاتری برای سکته مغزی
- افسردگی یا تغییرات در خلق و خو
- احتمال بیشتری برای داشتن یک حادثه جدی ناشی از خستگی، مانند تصادف
- مشکل در تمرکز در محل کار یا مدرسه
- مشکلات با شریک شما در خوابیدن
- آریتمی و حملات قلبی
- فشار خون بالا
- دیابت نوع 2