آموزش ریاضی همراه بازی
بسیاری از ما وقتی واژه ریاضی را می‌شنویم، یاد اعداد و ارقام صرف و مسائل پیچیده آن می‌افتیم. خیلی از ما بنا بر خاطرات ناخوشایند دوره مدرسه از کلاس و درس ریاضی، دچار اضطرابی مبهم می‌شویم. پیشرفته نبودن سیستم‌های آموزشی و نیز نقص در آموزش برای تدریس به کودکان منجر به آن شده که خیلی‌ها هنوز هم از درس ریاضی بترسند اما در سال‌های اخیر دانش روانشناسی و به خصوص روانشناسی تربیتی و رشد کمک زیادی به معلمان و نیز والدین کرده تا هر کودک طبق روند رشدی و سنی‌اش آموزش‌های لازم را ببیند. امروزه برای کودکان پیش‌دبستانی تأکید بر یادگیری مفاهیم و شمردن تا عدد ۱۰ است تا آموزش ریاضی به صورت مستقیم و شمردن طوطی‌وار اعداد تا عدد ۱۰۰. در این مقاله سعی داریم شما را با آموزش‌های رشدی ریاضی آشنا کنیم.
آموزش ریاضی
لازم است پیش از هر چیز تأکید کنیم که آموزش ریاضی و جلسات رياضی كودكان پيش‌دبستانی نبايد خسته‌كننده باشد و كودكان فقط مجبور به شمردن طوطی‌وار اعداد نيستند. بلکه کودکان می‌توانند با تجربه مستقیم و نیز با بازی، مفاهیم و شمردن اعداد را یاد بگیرند. مثلاً آنها می‌توانند با پرداخت پول به هنگام خريد، اين تجارب را به دست آورند و شما می‌توانيد به اين طریق به عملكرد ذهنی كودكتان کمک كنيد. بدين وسيله كودكتان با بازی و اكتشاف، اعداد را می‌آموزد.
جلسات رياضی در دوره پیش‌دبستانی می‌بایست سيستم شمردن خطی تا عدد ۱۰ باشد و این سیستم به كودک كمک می‌كند تا مفهوم جمع را ياد بگيرد و بدین ترتیب كودكان می‌توانند اعداد را به شکل تناظر یک به یک بشمرند. مثل وقتی که کودک بشقاب‌ها را می‌شمارد به شکل یک به یک: «یک بشقاب، دو بشقاب، سه بشقاب و…»
بنابراين جلسات رياضی پيش‌دبستانی می‌تواند شامل فعاليت‌هايی باشد كه دور از شمردن طوطی‌وار اعداد است. در حقيقت تحقيقات نشان داده كودكان نخست نياز آشنايی و تعداد واقعی هر عدد را دارند بدون اينكه نياز به شمردن داشته باشند.
«چندتا داره؟»
این مفهوم برای بالا بردن مهارت‌های ریاضی كودكان كاربرد دارد. شما به عنوان والدین در هر فرصتی ذهن ریاضی كودكتان را به كار گرفته و از او سؤال كنید: «چند تا گربه تو حیاطند؟»، «چند تا قاشق رو میز داریم؟»، «چند تا عروسک رو تختت داری؟» این روش شمردن ذهن كودک را برای یادگیری‌های بعدی فعال نگه می‌دارد. البته این روش یاددهی در میان كودكان بالای ۴ سال بسیار بااهمیت و پركاربرد است. این درک و دانش درباره اعداد به مرور زمان و افزایش تجربه، بیشتر می‌شود. بازی هر روزه با كودكان به آنها كمک می‌كند تا این مفاهیم ریاضی را بهتر درک كنند.
تناظر یک به یک
كودكان پس از اینكه شمردن چند عدد را یادگرفتند، قادر می‌شوند یک دسته از اشیاء را به شكل تناظر یک به یک بشمارند. یکی از بازی‌هایی كه در این رابطه برای كودكان جذاب است، بازی «حدس بزن» است. در این بازی یک سبد گردو جلوی دستتان بگذارید و نخست با دست راست یک مشت گردو بردارید، بعد به كودک بگویید: «حدس بزن چند تا گردو در دست‌های من هست؟» وقتی او حدس زد، گردوها را روی میز بچینید و با دست چپ یک مشت گردو دیگر بردارید و دوباره بپرسید: «حدس می‌زنی چند تا گردو توی دست چپم است؟» و دوباره گردوها را روی میز جلوی گردوهای دست راست بچینید و از كودک بخواهید كه نخست تعداد گردوها را بشمرد و سپس هر گردو دست راست را مقابل گردو دست چپ بچیند و حالا از او بپرسید كدام گروه گردوها بیشتر است.
كودک را مجبور به یادگیری نكنید
آموزش ریاضی و در کل یادگیری می‌بایست خود به خودی و مفرح باشد. شكی نیست که كودكان برای یادگیری نیازی به فشار ندارند. آنها تا قبل از ۵ و حتی ٧ سالگی هنوز نمی‌توانند آموزش رسمی را آغاز كنند و این مسأله دقیقاً بازتاب رشد مغزی كودک شما است. در این سن لوب‌های پیشانی مغز به ما اجازه می‌دهند كه فكر كرده، استدلال كنیم و تكانه‌هایمان را كنترل كنیم. كودكان تا ٦ سالگی به این بلوغ فكری نمی‌رسند. بسیاری از تحقیقات نشان داده‌اندكه آموزش‌های رسمی زودهنگام كودكان را خسته و دلزده كرده و باعث نگرش‌های منفی در كودكان نسبت به مدرسه می‌شود و ممكن است آنها دچار اضطراب ریاضی شوند. اضطراب‌ها منجر می‌شود كه كودک از پرداختن به درس‌هایی مثل ریاضی طفره رفته و والدین را با مشكل مواجه كند.
تحقیقات اخیر نشان داده است كه بالا بردن مهارت‌های ریاضی دوران كودكی روی رشد خودكنترلی هیجانات كودک تأثیرگذار است. كودكانی كه نمره پایینی در كنترل هیجانات، تكانه‌ها و توجه می‌گیرند، مهارت ریاضی اندكی نیز در مهد كودک دارند؛ یعنی ما می‌توانیم به كودكان كمک كنیم كه خودكنترلی بهتری به دست آورند. به نظر می‌رسد شناسایی كودكان قوی و سرمایه‌گذاری روی آنها تلاشی است برای بالا بردن كنترل هیجانی آنها.
به طور کلی کودکان از سنین پایین می‌توانند شمردن را به طور طوطی‌وار تا عدد ۱۰۰ یاد بگیرند اما تحقیقات نشان داده که کودکان بر اساس رشدشان در این دوره، تا عدد ۱۰ را می‌توانند درک کنند. بنابراین والدین نباید برای بالا بردن مهارت‌های ریاضی کودکشان او را مجبور به شمردن طوطی‌وار کنند. بلکه کودکان در پیش‌دبستانی باید مفاهیم و شکل‌های هندسی را یاد بگیرند. آنها همه این مفاهیم را از طریق بازی و تجربه رشد خواهند داد.