چطور به سوالات جنسی کودکان پاسخ دهیم؟

پاسخ دادن به سوالات جنسی کودکان، یکی از کابوس های والدین است که همیشه از آن وحشت دارند. در بیشتر موارد، والدین وقتی با پرسش های کودک در رابطه با مسائل جنسی یا نحوه ی بدنیا آمدنشان روبرو می شوند دچار سردرگمی شده و از پاسخ دادن باز می مانند.

اما نمی توان از پاسخ به این سوالات طفره رفت و از آن اجتناب کرد. اگر والدین بتوانند در سن مناسب به کودک درباره ی مسائل جنسی و سکس توضیح دهند، به سلامت جنسی کودک کمک بسیار مهمی کرده اند.

چه زمانی کودکان نسبت به اندام خود کنجکاو می شوند؟

کودکان حتی از اوایل شیرخوارگی نسبت به بدن خود کنجکاو هستند و به نوعی تفاوت بین دختر و پسر را نیز درک می کنند.

کودکان نوپا، هنگامی که بدن آن ها لخت است، مثلا در حمام یا درحال تعویض پوشک، احتمال دارد که اندام جنسی خودشان را لمس کنند. در این سن، کودکان قدرت درک مفهومی به اسم حیا را ندارند، و این کار را صرفا به خاطر کنجکاوی انجام می دهند. پس نباید دست زدن کودک به اندام جنسی در نوپایی را به حساب یک فعالیت جنسی گذاشت و اقدام به تنبیه کودک کرد.

اما وقتی که کودک اندام های جنسی خودش را لمس می کند چه باید کنیم؟ هر خانواده بسته به اعتقادات و سبک زندگی خودش، روش متفاوتی را ممکن است در پیش بگیرد اما باید توجه داشته باشید که واکنش شما به این کنجکاوی بسیار سرنوشت ساز است. کودکانی که به خاطر این کار تنبیه شده اند ممکن است احساس شرم و پشیمانی کنند و ممکن است حتی کنجکاوی آن ها بیشتر شود و نتیجه ی عکس داشته باشد.

برخی والدین هم ممکن است چشمشان را به این کار ببندند و سعی در پرت کردن حواس کودک به جای دیگر داشته باشند. برخی دیگر نیز ممکن است حتی این کار را تایید کنند اما به کودک آموزش دهند که با وجود خوب بودن کنجکاوی، انجام دادن این کار جلوی افراد دیگر کار ناشایستی است.

اسم مستعار برای اندام های جنسی خوب است یا بد؟

معمولا کودکان وقتی به سن 3 سالگی می رسند، نیاز دارند که اسم اندام های جنسی و خصوصی بدنشان را بدانند. اما برای اندام جنسی کودک خودمان اسم مستعار بگذاریم یا خیر؟ شاید عجیب باشد ولی وقتی کودک می تواند اسم درست و رسمی اندام جنسی را به کار ببرد، چرا باید اسم مستعار برای آن بگذاریم؟ کودک با استفاده کردن از اسم های واقعی می تواند بدون احساس حماقت و خجالت، به طور مستقیم در این باره صحبت کند.

کودک می پرسد من چطور به دنیا آمده ام. چه جوابی به او بدهم؟

بسته به سن کودک می توانید به این سوال پاسخ های متفاوتی بدهید. برای جواب به سوال بچه های کوچکتر که من از کجا آمده ام می توانید به شکم خود اشاره کنید و بگویید که از یک تخمک در رحم مادر به وجود آمده ای و از جایی به اسم واژن خارج شده ای. نیازی نیست که به عمل عشق بازی و سکس اشاره کنید زیرا کودک در سنین پایین درکی از این قضیه ندارد.

برای توضیح دادن به کودکانی نسبتا بزرگتر، می تونید بگویید که ” هنگامی که مرد و زن همدیگر را خیلی دوست دارند، به یکدیگر بسیار نزدیک می شوند و در این نزدیکی، اسپرم های مرد به تخمک های زن پیوند خورده و بچه به وجود می آید و در رحم مادر رشد می کند و در نهایت به دنیا می آید.” این جواب برای بیشتر کودکان زیر 6 سال قانع کننده است. کتاب هایی هم در این زمینه وجود دارند که پاسخ این سوال را با توجه به سن کودک در آن توضیح داده اند. پس با استفاده از این منابع، به کودک خود این مسائل را توضیح دهید و هر چه سن کودک بالاتر برود، می توانید جزییات بیشتری را برای او شرح دهید.

فرزند من با جنس مخالف دکتر بازی می کند. چه کار باید کنم؟

دکتر بازی کردن یک اصطلاح است که به نشان دادن اجزای خصوصی بدن به دیگران در کودک اشاره دارد. بیشتر کودکان 3 تا 6 سال بازی دکتربازی را انجام می دهند. بسیاری از والدین در مواجهه با این رفتار، برخوردی سخت و بیش از حد از خود نشان می دهند. اما برخورد خشن، راه حل مواجهه با این پدیده نیست. خیلی اوقات تنها دیدن والدین باعث می شود که کودک این کار را متوقف کند. پس نگران اینکه دکتر بازی نشانه ای از بیماری جنسی در حال یا آینده فرزندتان باشد نباشید.

پس سعی کنید بدون ایجاد هیاهو، توجه فرزندتان را به سمتی دیگر سوق دهید. سپس در فرصتی مناسب، با او بنشینید و برایش توضیح دهید که با اینکه کنجکاوی او را درک می کنید، اما یک بخش هایی از بدن وجود دارند که باید در مقابل دیگران پوشیده بمانند. در این حالت، می توانید بدون اینکه کودک خود را به احساس گناه بیندازید، حد و مرز های مشخصی برای او تعیین کنید.

در همین سن 3 تا 6 سال، موقعیت مناسبی برای توضیح دادن تماس های مناسب و نا مناسب برای کودک است. پس می توانید از این اتفاق استفاده کنید و این موضوع را نیز برای کودک شرح دهید که اعضای خصوصی بدن آن ها نباید توسط هیچ غریبه یا آشنایی لمس شود، حتی دوستان یا اعضای خانواده. البته استثناهایی وجود دارد مثل خود والدین یا پزشک و پرستار که برای بررسی نیاز به لمس این اعضای خصوصی دارند.

همچنین به کودکان خود آموزش دهید که اگر کسی به اندام های خصوصی بدن آن ها دست زد، باید ابتدا به او تذکر دهند که این کار را متوقف کند و سپس به شما به عنوان والدین اطلاع رسانی کنند. به کودک اطمینان دهید که درصورت اطلاع دادن چنین اتفاقی، هیچ احساس بدی نسبت به کودک پیدا نخواهید کرد.

چه زمانی با کودک درباره مسائل جنسی صحبت کنیم؟

در گذشته والدین زمانی را در نظر می گرفتند که در آن به طور کامل تمامی مسائل جنسی را برای کودک یا نوجوان توضیح می دادند. اما این روش اکنون روش درستی شناخته نمی شود. شما باید به کودک در طول زمان بسته به درکش از محیط پیرامون، مسائلی را آموزش دهید. باید مطمئن شوید که کودک در هر سنی که هست کنجکاوی هایش نسبت به محیط پیرامون و مسائل جنسی با توضیحات شما برطرف می شود.

اگر کودک شما درباره مسائل جنسی هیچ سوالی نمی پرسد نیاز به نگرانی نیست و می توانید بی تفاوت از کنار آن عبور کنید. اما هنگامی که کودک به سن 5 سالگی رسید، بهتر است کتاب هایی را که با توجه به سن کودک، مسائل جنسی را شرح می دهند را برای او تهیه کنید. بسیاری از والدین در پیدا کردن کلمات مناسب برای توضیح دادن این مسائل مشکل دارند به همین علت استفاده از این کتاب ها می تواند بسیار راهگشا باشد.

در چه سنی باید به دختران درباره ی پریود و قاعدگی توضیح داد؟

دختران باید در سن 8 سالگی درباره ی پریود و قاعدگی اطلاعات بدست بیاورند. این اطلاعات را می توانند از کلاس های مدرسه آموزش ببینند یا کتاب های آموزشی مطالعه کنند یا از والدین اطلاعات بگیرند.

بسیاری از مادران، به درستی خاطرات و تجربیات خود از اولین پریود زندگیشان را برای دخترشان تعریف می کنند و توضیح می دهند که چه احساسی داشتند و چطور بعد از مدتی همه ی این مسائل برای آن ها عادی تر شد.

آیا آموزش جنسی در مدارس و دانشگاه ها برای فرزندان کافی است؟

در یک کلام، خیر. والدین باید آموزش جنسی را خیلی قبل از مدرسه شروع کنند. آموزش جنسی در مدارس بسیار متفاوت است و خیلی دیر شروع می شوند.

مباحث جنسی که در مدارس تدریس می شوند محدود به آناتومی، تولید مثل و بارداری هستند. البته بسته به نوع مدرسه و روش آموزشی آن ها، معلم ها می توانند علاوه بر مطالب درسی، مسائل جنسی را نیز به نوعی برای کودکان توضیح دهند. برای تشخیص این مساله می توانید قبل از ثبت نام کودک از مسئولین مدرسه در این باره سوال کنید.

علاوه بر این، کودکان با یادگیری مسائل جنسی در مدرسه یا خارج از مدرسه، با سوالات فراوانی روبرو می شوند که بهتر است والدین برای پاسخ دادن به این سوالات از خودشان آمادگی نشان دهند. به ویژه اگر می خواهید فرزند شما در این مسائل در چارچوب ارزشهای خانواده عمل کند.

تغییرات بدن و مسائل جنسی و مسائل مرتبط با سکس، اصلی ترین سوالات کودکان و نوجوانان است که اگر در این باره اطلاعات لازم را ندارید بهتر است خودتان را از قبل آماده کنید و حتی با دکتر و درمانگر مشورت کنید.