درمان بیش فعالی بدون دارو در کودکان و بزرگسالان، راهکارهای عملی

برای اکثر افراد، تشخیص بیش فعالی و نقص توجه برای خودشان یا فرزندشان به معنی که آغاز یک سفر طولانی از طریق دنیای دارو درمانی است. داروها درمان مناسبی برای ADHD هستند و برای 80٪ کودکان با اختلال بیش فعالی موثر هستند. اما بسیاری از افراد و والدین کودکان نگران عوارض جانبی هستند و می‌خواهند قبل از اینکه فرزند آنها یا خودشان، دارو درمانی را شروع کنند، تمام گزینه‌های دیگر درمان بیش فعالی بدون دارو را  بررسی کنند.

درمان بیش فعالی بدون دارو ممکن است؟

آکادمی اطفال آمریکا با این موضوع موافق است که درمان بیش فعالی بدون دارو، با تشخیص به موقع و زودهنگام  خصوصا در سنین پایین امکان پذیر است. آنها توصیه می کنند که قبل از 6 سالگی، درمان های غیر دارویی مثل رفتار درمانی را شروع کنید. پروفسور گالاگر، یکی از اعضای موسسه بیش فعالی-نقص توجه در دانشگاه نیویورک می‌گوید که تغییرات حاصل از رفتار درمانی به تنهایی در مورد کودکانی که فقط بی‌توجه و بی‌تمرکز هستند، نسبت به آنهایی که تکانشگر و بیش فعال هستند، مؤثرتر است. در اختلال بیش فعالی-نقص توجه، یک روش درمانی ممکن است روی همه اثر نداشته باشد. چیزی که در درمان ADHD بسیار اهمیت دارد، این است که علائم خودتان یا فرزندتان را مدام بررسی کنید و ببینید اوضاع کلی چطور پیش می رود، از این روش شاید بتوان با اطمینان بیشتری گفت که درمان تاثیرگذار بوده یا خیر.

راهکارهای درمان بیش فعالی بدون دارو

در اینجا چند راهکار غیر دارویی برای درمان بیش فعالی ذکر می کنیم:

خواب کافی

خوابیدن به اندازه کافی برای کودکان مبتلا به ADHD می تواند در درمان بیش فعالی بدون دارو خیلی موثر باشد. تحقیقات نشان می‌دهد، فقط نیم ساعت خواب اضافی می‌تواند به رفع بی‌قراری و تکانشگری کمک کند. یکی از رایج ترین مشکلات خواب برای کودکان مبتلا به ADHD این است که آنها نمی توانند آرام بگیرند و به خواب عمیق بروند و خستگی علائم آنها را بدتر می کند. در حالی که برخی از پزشکان داروهای کمکی برای خواب مانند ملاتونین را توصیه می کنند، شما می توانید با این عادات، خواب خودتان یا فرزندتان را تنظیم کنید و خواب با کیفیت تری داشته باشید:

• حتی در آخر هفته زمان خواب ثابتی داشته باشید.
• اتاق خواب را خنک و تاریک نگه دارید.
• فعالیت های روزانه می تواند باعث شود آنها زودتر به خواب بروند و خواب عمیق تری را تجربه کنند.
• یک روتین و روال ثابت برای قبل خواب داشته باشید. مثلا دوش گرفتن، مسواک زدن، گوش کردن موسیقی و…
• کامپیوتر، تلویزیون، تلفن و بازی های ویدئویی را از اتاق خواب بیرون بیاورید تا حواس کودکتان یا خودتان پرت نشود.

ورزش و فعالیت کلید اصلی درمان های غیر دارویی

برخی از مطالعات اخیر نشان داده که پس از حدود 30 دقیقه تمرین، افراد مبتلا به ADHD تمرکز و سازماندهی افکارشان بهبود می بابد. اگر کوکان یا بزرگسالان ورزش های سازمان یافته ای که نیاز به تمرکز و تمرکز دارد، مانند بیس بال یا تنیس، انجام دهند، بازدهی و اثر آن بیشتر خواهد بود. ورزش کردن و فعالیت حتی در افرادی که دارو هم مصرف می کنند، مفید خواهد بود. حتی یک جلسه ورزش می تواند انگیزه شما را بالا ببرد و یاعث شود مغز وظایفش را بهتر انجام دهد. فعالیت بدنی بر روی مغز شما اثری مانند دارو دارد.

مدیتیشن و ذهن آگاهی

خط جدیدی از تحقیقات در حال بررسی این هستند که افزایش تمرکز، آگاهی و کنترل خود از طریق تنفس و مدیتیشن ممکن است به مدیریت علائم ADHD کمک کند. یک مطالعه نشان داد که وقتی هم بچه ها و هم والدینشان یک برنامه آموزشی 8 هفته ای ذهن آگاهی را تکمیل می کردند، بچه ها علائم کمتری داشتند و والدین آنها استرس کمتری را احساس می کردند. مدیتیشن و ذهن آگاهی توانایی شما را برای کنترل توجه تقویت می کند. به شما می آموزد که چگونه خودآگاهی تان را بالا ببرید و روی چیزی تمرکز کنید. همچنین می تواند شما را نسبت به احساسات خود بیشتر آگاه کند، بنابراین کمتر احتمال دارد که به صورت تکانشی عمل کنید. مدیتیشن به ADHD کمک می‌کند زیرا قشر جلوی مغز شما را ضخیم تر می‌کند، بخشی از مغز شما که در تمرکز، برنامه‌ریزی و کنترل تکانه نقش دارد. همچنین سطح دوپامین مغز شما را افزایش می دهد، که در افراد مبتلا به ADHD کمتر است.

رژیم غذایی غنی از امگا 3 و پروتئین

تحقیقات جدید به ارتباط بین امگا 3 و بیش فعالی اشاره می کند. این مواد مغذی در ماهی‌هایی مانند سالمون، گردو، دانه‌های کتان، محصولات سویا و سبزی‌های برگ‌دار یافت می‌شوند. آنها همچنین در مکمل‌های بدون نسخه در دسترس هستند. یک مطالعه نشان داد که کودکان مبتلا به ADHD سطوح پایین‌تری از امگا 3 در خون خود دارند که نشان می‌دهد افزایش مقدار آن در رژیم غذایی ممکن است علائم بیش فعالی-نقص توجه را کاهش دهد. همچنین غذاهای غنی از پروتئین مانند گوشت گاو، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، آجیل، سویا و محصولات لبنی کم چرب، می تواند اثرات مفید بر علائم ADHD داشته باشد. پروتئین می تواند از اثرات شکر و قند که بیش فعالی و تکانشگری را افزایش می دهد، جلوگیری کند.

پرهیز از مصرف قند و شکر

تحقیقات گسترده ای در مورد ارتباط بین مصرف شکر و علائم بیش فعالی انجام شده است. تحقیقات نشان می دهد که شکر و کربوهیدرات تصفیه شده می تواند سطح فعالیت افراد را تحت تاثیر قرار دهد. افراد می توانند انرژی زیاد را بعد از خوردن احساس کنند، زیرا قند تصفیه شده به سرعت به جریان خون وارد می شود وسریع قند خون را افزایش می دهد. هنگامی که قند خون افزایش می یابد، کودک شما ممکن است بسیار فعال تر شود. متخصصان تغذیه می گویند اضافه کردن فیبر بیشتر به رژیم غذایی برای کمک به حفظ سطح قند خون کارساز است. غذاهای با فیبر بالا شامل انواع میوه ها، دانه های کامل و بلغور جو دوسر است. همچنین کاهش تدریجی خوراکی هایی که شکر دارند مثل نوشابه، آبمیوه های صنعتی، انواع کیک و کلوچه و… می تواند مفید باشد.

درمان های دیگر مثل نوروفیدبک و رفتار درمانی

نوروفیدبک به فرد مبتلا به بیش فعالی می آموزد که چگونه امواج مغزی اش را برای تمرکز بهتر تغییر دهد. مغز چهار موج دارد: آلفا (متوسط)، بتا (سریع)، تتا (آهسته) و دلتا (خواب عمیق). افراد مبتلا به ADHD امواج تتا بیشتری نسبت به سایر افراد دارند. آنها همچنین امواج بتا کمتری دارند.  آموزش مغز برای افزایش امواج بتا سریع و کاهش امواج آهسته تتا می تواند علائم بیش فعالی را کاهش دهد. برای آموزش آنها، یک متخصص امواج مغزی فرد مبتلا به ADHD را تماشا می کند. با انجام دادن تکالیف خاصی، وقتی امواج مغزی آنها به فرکانس مناسب رسید، متخصص به آنها اطلاع می دهد. از طریق آموزش و تمرین، آنها در نهایت می توانند یاد بگیرند که چگونه امواج مغزی خود را تغییر دهند.

رفتار درمانی مخصوص ADHD، از یک استراتژی ساختار یافته برای آموزش رفتارهای جدید با پاداش استفاده می کند و به آنها کمک می کند تا رفتار ناخواسته را از بین ببرند. این روش معمولا برای کودکان استفاده می شود. رفتار درمانی یک درمان موثر برای اختلال بیش فعالی-نقص توجه است که می تواند رفتار کودک، خودکنترلی و عزت نفس را بهبود بخشد.

توصیه نهایی درمان بیش فعالی بدون دارو

گزینه های زیادی برای مدیریت بیش فعالی بدون استفاده از دارو وجود دارد، اما آنها به احتمال زیاد در ترکیب با داروها نیز مفید هستند. در ابتدای این درمان ها ممکن است خطاهایی رخ بدهد یا همه چیز طبق تصورات شما پیش نرود، باید کمی صبور باشید و به خودتان یا فرزندتان اجازه دهید تا با آزمون و خطا و کمک متخصصین، بهترین درمان را پیدا کنید.