در فرآیند یادگیری، نحوه تدریس از اهمیت خاصی برخوردار است. در این یادداشت به توصیف روش تدریس یادگیری در حد تسلط و مزایا و معایب آن می‌پردازیم.
یادگیری مسأله‌ای پیچیده است که انجام کامل آن به مسائل زیادی وابسته است. انتخاب روش تدریس اگر بر اساس موضوع و مبحث درس و روحیات دانش‌آموزان انتخاب شود، بازدهی بهتری خواهد داشت. روش یادگیری در حد تسلط همان‌طور که از نامش پیدا است، باعث تسلط کامل دانش‌آموزان به موضوع می‌شود اما این اتفاق زمانی عملی است که روش به صورت کامل و با در نظر گرفتن ملاحظات اجرا شود.
مقاله مرتبط: بهترین روش های یادگیری
باورهای نظریه‌پردازان در رابطه با استعداد و توانایی دانش‌آموزان در این روش بر این مبنا است که استعداد را به عنوان مقدار زمانی که فرد برای یادگیری مطلبی لازم دارد، در نظر می‌گیرند و به دیگر مؤلفه‌های هوش و توانایی ذهنی تکیه نمی‌کنند. ایده‌پردازان این روش معتقدند که هرکسی با هر توانایی قادر به یادگیری هر مطلبی است، فقط زمانی که برای یادگیری صرف می‌شود، در هر یک از افراد متفاوت است. این روش راهی مشخص برای تعیین تفاوت شاگردان، مقدار زمان و تمرین لازم برای تسلط بر هدف‌های آموزشی است.
قبل از اجرای روش تدریس یادگیری در حد تسلط
- میزان تسلط دانش‌آموزان بر پیش‌نیازهای مربوط به یادگیری سنجیده شود و اطمینان حاصل شود پایه‌ای که برای تدریس مورد نیاز است، قبلاً آموخته شده است.
- میزان انگیزشی که دانش‌آموز برای یادگیری دارد، سنجیده شود و در صورت لزوم تقویت شود.
- میزان تناسب روش آموزشی با شرایط و ویژگی‌های دانش‌آموزان ارزیابی شود و برنامه با انعطاف‌پذیری پیش رود.
روند و نکات اجرای روش یادگیری در حد تسلط
- هدف‌های عمده و مقاصد درس یا واحد درسی را تعریف کنید و آنچه قرار است آموزش داده شود را با جزئیات سرفصل‌ها برای دانش‌آموزان شرح دهید.
- محتوای درس را با سرفصل‌ها از هم مجزا کنید و هر سرفصل را به واحدهای یادگیری کوچک‌تر تقسیم کنید. این مسأله را روشن کنید که هر واحد کوچک دارای هدف روشنی از بخشی بزرگ‌تر است و برای یادگیری بهتر، این تقسیم‌بندی انجام شده است.
- بعد از ارائه هر بخش کوچک، آزمون‌های کوتاه تشخیصی برگزار کنید تا ضعف‌ها و قوت‌های دانش‌آموزان را بسنجید و دانش‌آموزان را نیز از میزان پیشرفتی که داشته‌اند، آگاه سازید.
- برای دانش‌آموزانی که عملکرد ضعیف داشته‌اند، برنامه مجزایی بریزید. مثلاً از دانش‌آموزان قوی‌تر کمک بگیرید یا تکالیف بیشتری برای آنها در نظر بگیرید.
- مهارت حل مسأله را در خلال فرآیندها توضیح و توسعه دهید. تکیه به خویشتن را در دانش‌آموزان تقویت کنید.
- خودارزیابی و انگیزش برای یادگیری را مرتب در کلاس تقویت کنید.
- شاگرد در هنگام طی واحدهای متوالی آموزشی تا آن زمان که از تسلط در درس مورد نظر برخوردار نشده است، نباید کار واحد جدید دیگری را آغاز کند.
- در صورتی که شاگرد اجازه یابد و تشویق شود تا بر حسب میزان پیشرفت خود پیش رود، لازم است برنامه ارزیابی مکرر پیشرفت آموزشی شاگرد تهیه شود و از آن برای توسعه تجویزات آموزشی انفرادی استفاده گردد.
این روش برای پایه ابتدایی که دانش‌آموزان در ابتدای یادگیری هستند، توصیه می شود. چراکه آنچه انتظار داریم کودکان آموزش ببینند، باید به صورت پایه‌ای در ذهن آنها نهادینه شود و قبل از یادگیری یک سری مفاهیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که کودک مفاهیم تازه‌تری را درک کند.
در مورد دروس پایه نیز این روش در دبیرستان عملکرد خوبی دارد. مثلاً در مورد درس‌های شیمی، فیزیک یا زیست می‌توان به این روش تکیه کرد. در نظر داشته باشید که فشار یادگیری را به حداقل برسانید تا دانش‌آموزان دچار سرخوردگی نشوند و اگر به حد تسلط نرسیدند، از نکات رفتاری آموزشی پیروی کنید و اجازه ندهید دانش‌آموزان ضعیف‌تر تحقیر شوند.
با استفاده از روش یادگیری در حد تسلط به صورت اصولی و در نظر گرفتن نکات آموزشی می‌توان مفاهیم پایه‌ای را به خوبی به دانش‌آموزان آموزش داد.
